ارزیابی سمپاش های مورد استفاده در مزارع گندم

بازار صنعت امروز، پوشیده از طیف وسیع و گسترده محصولاتی است که هر روز به تنوع آن ها افزوده می‌شود. تکنولوژی به نحوی پیچیده و موثر واقع شده است که امروزه برای رفع نیازهای رایج در هر شاخه‌ای از صنعت، به بیشمار ابزار و راه چاره دسترسی داریم.

حوزه کشاورزی، باغداری و مزرعه داری نیز، از این قائله مستثنی نیست. برای همین منظور اگر بخواهیم دست به ارزیابی سمپاش های مورد استفاده در مزارع گندم بزنیم؛ باید تمام موارد موجود در بازار را از جهات مختلف مورد بررسی قرار دهیم.در طراحی و تولید ابزارهای کارآمد برای سمپاشی مزارع گندم، این نیاز از جوانب مختلفی مورد سنجش قرار گرفته است.

جوانبی مانند در نظر گرفتن نوع محصول، شناسایی آفات مختص به آن، تعیین میزان ظرافت و آسیب پذیری محصول، وسعت زمین های زراعی گندم، فصول مناسب برای سمپاشی گندم، فصول مناسب جهت رشد آفات تهدید کننده گندم، موقعیت جغرافیایی که زمین های زراعی گندم در آن پدیدار گشته اند و بسیاری از موارد دیگر که هر کدام به نوبه خود در طراحی و تولید یک سمپاش کارآمد تاثیرگذار بودند.بنابراین با توجه به تمام این فاکتورها، انواع سمپاش مورد استفاده در مزارع گندم به شرح پیش رو، ارزیابی می شوند:

معرفی دسته بندی کلی سمپاش های مورد استفاده در مزارع گندم

به طور کلی، در این زمینه می توان سمپاش های مورد استفاده در مزارع گندم را به موارد زیر تقسیم کرد:

-         سمپاش تراکتوری بوم دار

-         سمپاش لانس دار

-         سمپاش توربو لاینر

-         سمپاش میکرونر پشتی

-         سمپاش اتومایزر

ارزیابی میزان مصرف هر کدام از سمپاش های مورد استفاده در مزارع گندم

بر اساس آمار به دست آمده از داده های تصادفی و همچنین بر اساس تحقیقات صورت گرفته در چندین منطقه زراعی گندم مانند کرج، آذربایجان غربی، خوزستان، خراسان و سایر مناطق تصادفی منتخب؛ میزان مصرف هرکدام از انواع سمپاش های مورد استفاده در مزارع گندم به شرح زیر است:

-         39.7 % سمپاش های مورد استفاده در مزارع گندم از نوع سمپاش های لانسداراست.

-         29.65 % سمپاش های مورد استفاده در مزارع گندم از نوع سمپاش بوم دار است.

-         14 % سمپاش های مورد استفاده در مزارع گندم از نوع میکرونر است.

-         8.4 % سمپاش های مورد استفاده در مزارع گندم از انواع توربو لاینر و اتومایزر هستند.

ارزیابی میزان محلول مصرفی در هر هکتار از زمین زراعی گندم

اگر بخواهیم انواع سمپاش های مورد استفاده در مزارع گندم را از حیث میزان محلول مصرفی در هر هکتار از زمین زراعی مورد ارزیابی قرار دهیم، باید اطلاعاتی به شرح زیر را ارائه کنیم:

-         سمپاش لانس دار از بیشترین میزان مصرف محلول سمی برای هر هکتار از زمین برخوردار است. این عدد معادل 854.2 لیتر در 1 هکتار از زمین زراعی گندم است.

-         سمپاش میکرونر نیز از کمترین میزان مصرف محلول سمی برای هر هکتار از زمین برخوردار است. این عدد معادل 35.4 لیتر در 1 هکتار از زمین زراعی گندم است.

انواع دیگر سمپاش ها از میزان مصرفی مابین این دو سمپاش برخوردارد هستند.

ارزیابی میزان ظرفیت نظری و موثر سمپاش های مورد استفاده در مزارع گندم

به همین ترتیب در صورتی که بخواهیم انواع سمپاش مورد استفاده در مزارع گندم را مورد ارزیابی قرار دهیم باید اطلاعاتی به شرح زیر را ارائه کنیم:

-         سمپاش توربولاینر دارای بیشترین ظرفیت نظری و موثر است. ظرفیت نظری این سمپاش معادل 11.3 و ظرفیت موثر آن 7.1 هکتار بر ساعت است.

-         ظرفیت سمپاش میکرونر معادل 1.3 هکتار بر ساعت است.

-         و سمپاش اتومایزر دارای ظرفیت 1.02 هکتار بر ساعت است که به عنوان کم ظرفیت ترین سمپاش در این زمینه شناخته می شود.

ارزیابی سمپاش های مورد استفاده در مزارع گندم از نظر یکنواختی پاشش

به دلیل خیس بودن کامل سطح کارت های حساس در سمپاش های لانس دار، بوم دار و اتومایزر، این سمپاش ها از نظر یکنواختی پاشش قابل ارزیابی و سنجش نبودند. اما انواع دیگر از این لحاظ اطلاعاتی به شرح زیر را در اختیار ما قرار دادند:

-         قطر متوسط حجمی در سمپاش 398 میکرون و قطر میانه 189 میکرون متعلق به سمپاش میکرونر بود.

-         و سمپاش توربولاینر، دارای قطر متوسط حجمی 441 میکرون و قطر میانه 123.2 میکرون بود.

با استفاده از این اطلاعات، طی محاسباتی؛ ضریب کیفیت پاشش برای این دو سمپاش به شرح زیر به دست آمد:

-         ضریب کیفیت پاشش سمپاش میکرونر، معادل 2.1 است.

-         ضریب کیفیت پاشش سمپاش توربولاینر، معادل 3.57 است.

بنابراین با توجه به این محاسبات نتیجه می گیریم که سمپاش میکرونر قدرت پاشش یکنواخت تری نسبت به سایر سمپاش ها دارد.

ارزیابی سمپاش های مورد استفاده در مزارع گندم از نظر لهیدگی

از نظر لهیدگی می توان گفت که:

-         سمپاش بوم دار پشت تراکتوری، دارای بیشترین میزان لهیدگی است. 10.3% میزان لهیدگی محاسبه شده برای این سمپاش است.

-         جالب است بدانید که سمپاش توربولاینر فاقد لهیدگی است.

ارزیابی روش های سمپاشی با استفاده از انواع سمپاش مناسب برای مزارع گندم

تحقیقات نشان داده اند، آنچه بیش از نوع طراحی و مهندسی سمپاش ها، مقوله سمپاشی را با مشکل مواجه کرده است، عواملی به شرح زیر می باشد:

-         عدم رعایت نکات ایمنی و موارد مهم اصول سمپاشی

-         عدم آگاهی و دانش کافی نسبت به اصول سمپاشی

-         عدم آگاهی و دانش دقیق نسبت به طریقه استفاده از سمپاش مصرفی

-         انتخاب انواع سمپاش باغی نامناسب برای هدف مورد نظر

-         هدر دادن محلول و استفاده از سم در حجم بالا بدون آنکه نیاز باشد

-         ناکافی بودن اطلاعات و آشنایی کاربران و مزرعه دارن با شیوه های نوین سمپاشی

-         خرید کردن بر اساس قیمت سمپاش و نه کارآمد بودن آن

-         فروش سمپاش بدون ارائه توضیحات و اطلاعات کامل به خریدار

و موارد مهم دیگری از این دست که هرکدام به نوبه خود مقوله سمپاشی را با چالش های جدی رو به رو ساخته و سبب شده است مزارع گندم در این زمینه با مشکلاتی مواجه باشند.ارزیابی سمپاش های مورد استفاده در مزارع گندم به این روش، سبب آشنایی بیشتر و بهتر متخصصان این حوزه با انواع سمپاش موجود در بازار می شود. لذا هم کاربران می توانند اطلاعات تخصصی خود را در این زمینه ارتقا دهند و هم متخصصین و طراحان می توانند از این اطلاعات برای طراحی و تولید سمپاش های جدید، متنوع و بروز استفاده نمایند.

شرایط آب و هوائی جهت عملیات سمپاشی

نتایج تحقیقات انجام شده در کشور نشان میدهد که آگاهی کاربران در مورد عوامل آب و هوائی موثر در حین عملیات سمپاشی کم میباشد که این امر بطور معنی داري باعث افزایش مصرف و هدررفت سموم، آلودگی محیط زیست و کاربران میشود .عوامل موثر آب و هوائی در هنگام عملیات سمپاشی عبارتند از:

-سرعت و جهت باد:سرعت باد، معمولا بحرانی ترین عاملی است که نقش عمده در بادبردگی قطرات سم به خارج از هدف موردنظر می شود .با افزایش سرعت باد، قطرات ریز دورتر از هدف سقوط میکنند.

قطرات درشت تر کمتر بوسیله باد تحت تاثیر قرار میگیرند و سریع تر سقوط میکنند با این وجود بادهاي تند میتواند حتی موجب شود قطرات بزرگتر به خارج هدف حرکت کنند .مطالعاتی که در تونل باد و سطح مزرعه و یا با کاربرد مدلهاي شبیه سازي رایانه اي انجام شده نشان میدهد که یک رابطه خطی بین بادبردگی سم و سرعت باد وجود دارد .حداکثر سرعت مجاز باد براي عملیات سمپاشی، سه کیلومتر در ساعت می باشد .

البته ذکر این نکته ضروري است که در شرایط بدون باد، ذرات بسیار ریز مایع سمی فاقد قدرت نشستن بر روي هدف هستند و یک حداقل سرعت باد )کمتر از سه کیلومتر در ساعت (براي عملیات سمپاشی اهمیت دارد .جهت باد نیز باعث بادبردگی سموم میشود .نتایج تحقیقات انجام شده در مزارع گندم در سطح کشور نشان داد که کاربران درجهت باد یا خلاف جهت باد سمپاشی میکردند که این امر باعث هدر رفت سموم و ایجاد مسمومیت میشد .عملیات سمپاشی بایدعمودبر جهت باد توسط کاربر یا تراکتور انجام شود .

-درجه حرارت و رطوبت نسبی:این دو عامل در برخی نواحی جغرافیائی یا تحت شرایط جوي معین، تاثیر زیادي دارند .درجه حرارت زیاد و رطوبت نسبی کم باعث تبخیر آب قطرات محلول سم و کوچکتر شدن آنها و در نهایت باعث بادبردگی آنها میشود .نتایج نشان داده است که اغلب کاربران در ساعات نزدیک به ظهر اقدام به سمپاشی می نمایند که در این ساعات هوا بسیار گرم بوده و باعث تبخیر شدید قطرات میشود .در موقع عملیات سمپاشی، رطوبت نسبی محیط باید بیش از%70و درجه حرارت محیط کمتر از 25درجه سانتی گراد باشد که معمولا صبح زود و عصر بهترین زمان است

پیشنهادات :

- کشاورزان محترم قبل از شروع عملیات سمپاشی اطلاعات لازم در خصوص شرایط جوي، نوع سم و درصد اختلاط و نحوه انجام عملیات را از طریق دستورالعمل هاي مراکز تحقیقاتی، کمیته پیش آگاهی سازمان جهاد کشاورزي و سازمان هواشناسی دریافت نمایند- با عنایت به اجباري شدن استانداردسازي ماشین هاي کشاورزي در کشور، بهره برداران و کشاورزان می بایست در حین خرید تجهیزات سمپاشی به استاندارد بودن آنها توجه داشته باشند.- استفاده از روش هاي سمپاشی نوین به جاي سمپاش هاي لانسدار در راستاي کاهش مصرف سموم و آب توصیه میشود- رعایت اصول زیست محیطی و ایمنی فردي جهت حفظ منابع و توسعه پایدار کشاورزي ضروري می باشد.