خاموت زن

دستگاه خاموت زن نوعی ماشین خمکاری میلگرد است که مخصوص طراحی خاموت در سایزهای گوناگون ساخته ‌شده است. این دستگاه دارای فک قدرتمندی است که می‌تواند میلگردها را در زوایای مناسب خاموت زنی خمکاری کند. خاموت اشکال مربعی، مستطیلی و یا مثلثی ساخته ‌شده از انواع میلگردهای نازک است. از خاموت برای فرم دهی ساختارهای آرماتوربندی شده استفاده می‌کنند. اما لازم است تا آنها را از طریق خمکاری میلگردها بسازند. دستگاه خم زن میلگرد می‌تواند در سرعت زیاد و با دقت مناسب در اندازه‌های برابر انواع فرم‌های هندسی خاموت را خمکاری کند.

انواع دستگاه خاموت زن

انواع خاموت زن را براساس مکانیزم طراحی عملیات خمکاری میلگردها در سه مدل دسته‌بندی می‌کنند.

خاموت زن دستی

ساده‌ترین مدل دستگاه خاموت زنی است که از یک اهرم خمکاری ساده با قابلیت کارکرد دستی ساخته ‌شده است. خاموت زن دستی قبل‌ از آنکه یک دستگاه باشد، در قامت یک ابزار خمکاری طراحی ‌شده است. میلگردها در فک قدرتمند با عملکرد دستی این ابزار قرار گرفته و به شکل خاموت خمکاری می‌شوند. کار تولید خاموت با این ابزار دستی کند است. همچنین روش کار با آن دشوار است و در کل مناسب طراحی تعداد محدود خاموت در پروژه‌های کوچک عمرانی هستند. البته دقت خاموت زنی مدل‌های دستی برای خمکاری کم است. اما قیمت خاموت زن دستی نیز کمتر از مدل های دیگر است.

خاموت زن برقی

دستگاه خمکاری اتوماتیک شده مخصوص خاموت سازی است. در طراحی این دستگاه از یک سیستم الکترو گیربکسی برای خمکاری میلگردهای نازک مناسب طراحی انواع خاموت استفاده می‌کنند. این دستگاه در مدل‌های تک‌فاز و سه فاز طراحی ‌شده است. سرعت خمکاری بالایی دارد. اما برای طراحی آن نیاز به جانمایی موتورهای قدرتمند داریم. همچنین استهلاک دستگاه زیاد است و مناسب عملیات خاموت زنی در سطح پروژه‌های متوسط عملیات‌های آرماتوربندی هستند.

خاموت زن هیدرولیک

کاربردی‌ترین و متداول‌ترین نوع دستگاه خم زن میلگرد است. در طراحی مکانیزم خمکاری این دستگاه از یک سیستم الکترو هیدرولیکی استفاده ‌شده است. سیستم هیدرولیکی با جانمایی پمپ دنده‌ای قدرت مکانیکی بسیار زیادی دارد. همچنین موتور دستگاه مستقل از بخش خاموت زنی با شرایط کار دائمی طراحی‌ شده است. لذا در کار با این دستگاه مشکل روشن و خاموش شدن‌های متوالی و یا تغییر جهت چرخش دور موتور وجود ندارد. سیستم هیدرولیکی تحت فرمان شیر کنترل هیدرولیکی سیستم جک خمکاری دستگاه را هدایت می‌کند. خاموت زن هیدرولیکی به شکل نیمه اتوماتیک و با جانمایی پدال برای خمکاری در زوایای مختلف طراحی شده است.

خاموت زن گیربکسی

در طراحی این دستگاه از یک سیستم قدرتمند گیربکسی استفاده ‌شده است. عملکرد موتور مستقل از جهت حرکت فک خمکاری دستگاه است. خاموت زن گیربکسی قدرتمند است. دقت خمکاری بسیار خوبی دارد. می‌تواند میلگردهای قطور را در اندازه‌های مناسب و دقیق فرم دهی کند. اما عملکرد آن به نسبت مدل‌های هیدرولیکی کندتر است. همچنین به نسبت مدل‌های هیدرولیکی گران‌تر هستند.

خاموت زن اتوماتیک

نوع خودکار دستگاه‌های خمکاری است. این دستگاه سرعت و قدرت خاموت زنی بالایی دارد. در مکانیزم طراحی این دستگاه بخش کنترل دستی به بخش خمکاری اتوماتیک شده ارتقا یافته است. دستگاه خاموت زن اتوماتیک از قابلیت تنظیم زاویه خمکاری برخوردار است و برای انجام خمکاری تنها به اشاره یک پدال و جانمایی درست میلگردها در فک خمکاری نیاز دارد. سرعت خاموت زنی این دستگاه بسیار زیاد است و کاملاً مناسب راه‌اندازی کارگاه‌های خاموت‌سازی و یا اجرای پروژه‌های بزرگ عمرانی هستند.  

انواع خاموت زن براساس برق مصرفی

همه خاموت زن‌های نیمه اتوماتیک و تمام اتوماتیک دارای بخش موتوری هستند. در این دستگاه‌ها از انواع الکتروموتور برای تأمین توان خمکاری میلگردها استفاده شده است. اما در عمل این دستگاه‌ها براساس نوع برق مصرفی در دو دسته‌بندی کلی زیر قرار می‌گیرند.

خاموت زن تک فاز

در طراحی این خاموت زن‌ها از موتورهای تک‌فاز استفاده ‌شده است. این موتورها به برق 220 ولت جریان AC نیاز دارند. خاموت زن تک فاز طراحی کوچک و قدرت خمکاری کمی دارد. برای طراحی آنها معمولاً از الکتروموتورهای تک‌فاز 2 اسب بخار استفاده می‌شود. حداکثر قدرت آنها برای خمکاری میلگردهای 18 میلی‌متری است. این خاموت زن‌ها مناسب فعالیت در سطح پروژه طراحی ‌شده‌اند.

خاموت زن سه فاز

خاموت زن سه فاز مخصوص کار در محیط کارگاهی و تولید حرفه‌ای خاموت طراحی‌ شده است. زیرا در محیط کارگاهی یا کارخانه‌ای به برق سه فاز دسترسی داریم. برای طراحی این خاموت زن‌ها از الکتروموتورهای سه فاز با فعالیت در سطح ولتاژ 380 ولت استفاده می‌شود. در هر دو تیپ الکتروموتورهای سه فاز با توان 2 و یا 3 اسب بخار طراحی می‌شوند. مدل‌های 3 اسب بخار طراحی قدرتمندی دارند و می‌توانند میلگردها تا قطر 32 میلی‌متری را به ‌راحتی خمکاری کنند.  

مشخصات فنی انواع خاموت زن

انواع خاموت زن برقی و هیدرولیکی را براساس توان موتور الکتریکی و قابلیت خمکاری آنها دسته‌بندی می‌کنند. خاموت زن‌های هیدرولیکی با جانمایی الکتروموتورهای 2 اسب ماشین‌های متداول تجهیز کارگاه‌های کوچک هستند که قدرت خمکاری میلگرد از 4 الی 18 میلی‌متری را دارند. همچنین می‌توان قدرت خمکاری آنها را در درجات مختلف تنظیم نمود. سرعت خاموت زنی این مدل‌های معمولی در حد سه ثانیه است. خاموت زن هیدرولیکی در هر دو مدل تک‌فاز و سه‌فاز طراحی می‌شود. مدل‌های تک‌فاز مناسب کار در سطح پروژه‌های عمرانی هستند. اما از مدل‌های سه فاز معمولاً در سطح کارگاهی با هدف تولید تخصصی خاموت در تعداد زیاد استفاده می‌کنند. این خاموت زن‌های هیدرولیکی می‌توانند حداکثر 5 عدد خاموت با میلگرد نمره 10 در هر دقیقه تولید کنند. این در حالی است که با افزایش قطر میلگردها از سرعت عمل دستگاه در خمکاری و تولید خاموت کاسته می‌شود.  

نحوه استفاده از خاموت زن

روش کار با دستگاه خاموت زن ساده است. تقریباً هر کارگری با اندک مهارت و تمرین به ‌راحتی می‌تواند با این دستگاه برای تولید تعداد زیاد خاموت در سایز مناسب استفاده کند. روش کار با انواع دستگاه خاموت زن به‌ قرار زیر است.

• در ابتدا باید میله‌های شابلون دستگاه را تنظیم کنید. برای اینکار از متر استفاده کنید. به ‌راحتی می‌توانید میله‌های خمکاری را طبق اندازه‌ی خاموت‌ها تنظیم کنید.
• شابلون تنظیم ‌شده برای خمکاری قطر معینی از میلگردها است. در صورت خمکاری میلگردها با قطر متفاوت باید از پیچ پشتی برای تنظیم زاویه خم دستگاه استفاده کنید.
• یک عدد پیچ دیگر در بخش پشتی انواع خاموت زن هیدرولیکی قرار دارد. از این پیچ برای تنظیم اندازه شابلون استفاده کنید.
• پس‌ از تنظیم اندازه می‌توانید میلگردها را در داخل چنگال دستگاه گذاشته و پدال را فشار دهید. میلگردها طبق الگوی مورد نظر ما خمکاری می‌شوند. فقط به یاد داشته باشید که باید میلگردها را در اندازه مناسب برش زده باشید.

تعمیر دستگاه خم کن میلگرد

تعمیر دستگاه خاموت زن یا خم کن میلگرد تقریباً ساده است. کافی است از مهارت تحلیل سیستم‌های تقریباً ساده هیدرولیکی اطلاع داشته باشید تا به ‌راحتی مشکلات این دستگاه را مرتفع کنید.

• خرابی موتوری بخش مهمی از مشکلات انواع دستگاه خاموت زن هیدرولیکی است. غالباً موتور الکتریکی دستگاه نیاز به سرویس و تعویض بلبرینگ‌ها دارد. فشار زیاد به موتور باعث سوختن آن می‌شود.
• عمده خرابی سیستم هیدرولیکی نیز معمولاً به دلیل نشتی سیال روغن است که با تهیه شیلنگ‌های مناسب و یا بازرسی‌های کافی می‌توانیم این نشتی‌ها را مرتفع کنیم. اما خرابی پمپ انرژی و یا سیلندر متحرک خمکاری نیاز به بررسی دقیق و استفاده از ابزارهای تخصصی دارد.

سرویس و نگهداری دستگاه خاموت زن

• در بازرسی‌های دوره‌ای سطح روغن هیدرولیک دستگاه خاموت زن را چک کنید و در صورت کم بودن از روغن مناسب مطابق همان روغن موجود دستگاه اضافه کنید.
• در محیط‌های بسته با گردوخاک زیاد از دستگاه خاموت زن پدالی استفاده نکنید.
• از کابل برق با قطر مناسب مانند کابل 2*5 برای اتصال برق تک‌فاز استفاده کنید. کابل باید سالم و یک تکه باشد.
• اتصال الکتریکی دستگاه را بررسی کنید. اتصالات شل شده و یا نامناسب باعث جریان کشی شده که در خرابی دستگاه تأثیرگذار است.
• در بازه‌های شش‌ ماهه سطح روغن گیربکس دستگاه را چک کنید. کمبود روغن باعث استهلاک و خرابی زودهنگام دستگاه می‌شود.
• قطعات معیوب و فرسوده را تعویض کنید. قطعات خراب عملکرد دستگاه را ضعیف می‌کنند.
• از اتصال دستگاه به منابع برق نامطمئن که نوسان زیادی دارند، جداً خودداری کنید.
• در هر صورت انجام سرویس‌های دوره‌ای بخش‌های مختلف فنی دستگاه را انجام دهید.

نکات ایمنی حین کار با خاموت زن

• از خمکاری چند عدد میلگرد به شکل همزمان در چنگال دستگاه جدا خودداری کنید.
• از خمکاری میلگردها فراتر از قدرت دستگاه خودداری کنید.
• در حین کار از لباس مناسب با لوازم کامل ایمنی استفاده کنید.
• مخازن حمل سوخت را در کنار دستگاه نگهداری نکنید.
• با دستگاه در محیط بسته کار نکنید. مگر آنکه کارگاه دارای تهویه مناسبی باشد.

دستگاه خاموت زن دست دوم

خرید دستگاه خاموت زن دست دوم ارزان تر از دستگاه تازه است. اما استهلاک آن در حین کار زیاد است. حتی بهترین و سالمترین دستگاه خاموت زن دست دوم برای مدت طولانی در کار سنگین خمکاری تعداد زیاد میلگرد به کار گرفته شده است و حالا ضریب استهلاک قطعات فنی آن زیاد است. لذا قطعا در حین کار باعث مشکلات زیادی می شوند. در کل خرید دستگاه خاموت زن دست دوم به صرفه نیست.