علف زن (علف تراش)

ابزار های برش گیاهان در دسته تجهیزات کشاورزی شامل طیف بزرگی هستند. این تجهیزات در نگاه کلاسیک عموما شامل تیغه های بزرگ و سنگین و البته بسیار تیزی بوده اند که با شکل و حالتی خاص و انحنا دار ساخته می شوند. مانند انواع داس، اره باغبانی، قیچی ها و... . اگر چه این ابزار های کلاسیک قدرت برش بالایی دارند؛ اما در نهایت با مواجه شدن از انبوه گیاهان گوناگون که همگی مدام در حال رشد هستند، ابزار های کلاسیک نمی ‌توانند آن سطح پاسخگویی لازم را داشته باشند. حال اگر بخواهیم ابزار های برش در دنیای کشاورزی را معرفی کرده باشیم، ایده موتوری شدن آن ها مطرح می ‌شود. علف زن های موتوری ایده های مدرن امروزی در ساخت ابزار های برش گیاهان هستند.   علف زن های موتوری که گاهاً با نام هایی همچون داس موتوری و یا علف چین نیز شناخته شده هستند، از یک تیغه گردان که همراه با قدرتی آمده از جانب موتور های بنزینی و یا برقی به گردش خواهند افتاد، برای برش انواع گیاهان علفی شکل تا اصلاح و هرس درختان استفاده می ‌شوند.   از آنجا که عمده گیاهان برای تراشیدن به شکل علف هایی هستند که در سطح زمین رشد می‌ کنند، طرح ساخت داس موتوری همراه با یک میله بلند است. تیغه گردان در انتهای این میله قرار گرفته و سوی دیگر موتور همراه با ادوات کنترلی و البته دستگیره هایی برای گرفتن اپراتور ها تعریف شده است. به این ترتیب می ‌توان به راحتی با در دست داشتن یک دستگاه علف چین با چنین طرح ساخت، تمام گیاهان در سطح زمین را تراشید. مانند استفاده با عنوان چمن زنی که از جمله اهداف اصلی در طراحی علف تراش ها می باشد.  

کاربرد های علف زن

هدف از طراحی تا تولید علف زن، تراشیدن و برش دادن انواع گیاهان با شرایط علفی شکل و یا شاخه هایی با قطر کم می باشد. به این ترتیب می ‌توان زمینه ‌های گوناگون از کاربرد های علف زن را دسته بندی نمود. زمینه‌ هایی که هر کدام یک نیاز سطح بالای کشاورزی هستند. در این صورت عمده کاربرد های داس موتوری را می توان در موارد زیر دسته بندی نمود.

• حذف علف های هرز از اطراف گیاهان مفید در سطح مزارع و یا باغات خانگی
• درو کردن انبوه گیاهان علفی شکل مانند هرس، اصلاح و جمع ‌آوری انواع گیاهان علفی شکل کاشته شده در سطح مزارع که علوفه، یونجه و حتی گندم از نمونه ‌های آشنایی از این بین هستند.
• چمن زنی
• هرس شاخه های درختان میوه در باغات
• اصلاح و فرم دهی گیاهان تزئینی مانند انواع شمشاد ها، کاج ها و... .
• در نمونه‌هایی خاص می توان از انواع علف زن ها با استفاده از تیغه های مخصوص فعالیت ‌هایی مانند اصلاح خاک را نیز انجام داد.  

دسته بندی انواع علف تراش ها

علف تراش ها از جمله ماشین آلات موتوری در سطح تجهیزات مدرن کشاورزی محسوب می شوند. البته با در نظر داشتن سطح تنوع بالای فعالیت های کشاورزی باید انتظار تنوع فراوانی از مدل ها تا ظرفیت ‌های کاری در ساخت انواع علف تراش را داشته باشیم. هر برندی که در این عرصه قدم گذاشته است، سعی دارد تا با تولید نمونه ‌هایی کارآمد از داس موتوری، سطح بهتری از نیاز های کشاورزی در امر پرورش گیاهان را پاسخگو باشد.   البته با تمام این تلاش ‌ها در خلق انواع علف زن ها، در نهایت می‌ توان عمده محصولات موجود در سطح بازار را در دو جنبه دسته بندی نمود. دیدگاه اول در دسته بندی انواع علف تراش که متوجه نوع موتور به کار رفته در آن می باشد، در کنار دیدگاه دوم در دسته بندی انواع علف تراش که بیشتر متوجه طراحی دستگاه خواهد شد.  

انواع علف تراش ها از نگاه موتوری

وقتی با یک دستگاه موتوری مواجه هستیم، منطقی است که بتوان از انواع موتور ها در ساخت آن ها استفاده کرد. چرا که قرار است با این موتور ها نیرو های گردشی را تامین نمود. لذا هر ایده ‌ای در خلق چنین نیرو هایی مفید واقع می ‌شوند. مانند ساخت انواع علف زن که با در نظر داشتن نوع کاربرد تا ظرفیت کاری دستگاه از مدل موتور های بنزینی و برقی در طراحی برخوردار هستند.  

علف تراش بنزینی

  علف زن بنزینی، متداول ترین گونه در ساخت انواع علف زن ها محسوب می ‌شود. این سطح از تولید در نحوه کار موتور های بنزینی نهفته است. این موتور ها برای راه اندازی عملاً نیازی به هیچ مولد خارج از خود ندارند. فقط کافیست سوخت بنزین آن ها را تامین کنید تا در هر فضا و مکانی از باغ و مزرعه به کار افتند.   برای علف زنی در سطح باغ و مزرعه که کمترین دسترسی به نیروی برق وجود دارد، حضور موتور های بنزینی بسیار سودمند خواهند شد. البته قیمت دستگاه علف زن بنزینی به مراتب بالاتر از مدل ‌های برقی است. به هر حال موتور های بنزینی همراه با متعلقات بسیار در ساخت آن ها از قیمت بالاتری به نسبت موتور های ساده برقی برخوردار هستند.  

علف تراش برقی

موتور های برقی همواره از ایده های ساده در ساخت تجهیزات موتوری محسوب می شوند. طرح ساخت ساده آن ها در کنار قیمت پایین و البته شرایط تعمیر و نگهداری آسان، ایده استفاده از آن ها را در برخی از موارد توجیه می‌ کند. مانند ساخت علف تراش برقی که در تراش اندک برای استفاده در فضا های محدود و غالباً باغ های خانگی در نظر گرفته شده اند.   علف زن برقی همراه با یک کابل برق غالبا بلند برای اتصال به شبکه برق 220 ولت استاندارد شهری می باشد. این نوع در تامین انرژی بزرگترین محدودیت علف زن برقی می باشد. چرا که به این سادگی ها نمی توان در سطح مزرعه و باغ برق شهری را تامین نمود. از این رو ملزم به استفاده از کابل های طولانی هستیم. لذا بهتر است تا از علف زن برقی برای کار در فضا های محدود از باغ و مزرعه همراه باشیم.  

انواع علف زن از لحاظ نوع کاربری

ایده کلی در طراحی انواع علف زن آن است که بتوان این ماشین با داس موتوری شکل را به نحوی همراه با اپراتور ها نمود. طراحی، مستقل از نیروی برق و یا هر عامل بیرونی باشد، سبک وزن بوده و در عین حال با کارکرد آسان همراه با راندمان کاری بالایی باشد. اصول ارگونومیک در طراحی علف زن ها حرف اول را می ‌زند.   در نهایت وقتی طراحی علف زن در میان است، باید به یک دستگاه با قابلیت حمل و نقل بیاندیشیم. مادامیکه سوار بر اندام اپراتور ها این قابلیت را ایجاد کند تا با کمترین فشار، بالاترین سطح دسترسی به گیاهان با هدف تراشیدن آنها را حاصل آورده باشد. برای تامین تمام این ویژگی ها، دو مدل کلی از طراحی علفزن مطرح است.  

علف زن دوشی

علف زن دوشی اولین و البته حرفه ای ترین ایده در طراحی علف زن ها می باشد. در علف زن بغلی، موتور بنزینی یک سوی محور مستقیمی که به پره های داس مانند دستگاه ختم می ‌شود، قرار گرفته است. در ایده طراحی علف زن کمری قابلیت دسترسی آسان و سریع اپراتور از طریق یک شفت مستقیم و البته بسیار مستحکم تامین شده است. شفت مذکور در یک سو درگیر با قدرت گردشی موتور بنزینی است و در سوی دیگر می‌ تواند تیغه گردان دستگاه را به گردش اندازد.   علف زن بغلی همراه با بند هایی به شکلی کارآمد بر دوش و کمر اپراتور ها سوار شده و برای کنترل هر چه بهتر آن، دستگیره هایی شبیه به فرمان دوچرخه در نظر گرفته اند. قیمت علف زن دوشی کاملاً وابسته به برند سازنده تا قدرت موتور و البته قابلیت چند کاره بودن آن می باشد.  

علف زن پشتی

یکی از بهترین ایده ها برای طراحی انواع دستگاه ها با قابلیت حمل و نقل آسان آن است که بتوانیم به نوعی دستگاه مذکور را به شکل یک کوله ‌پشتی بر پشت اپراتور ها سوار کنیم. کوله پشتی از بهترین و کارآمدترین ایده ها برای حمل و نقل آسان تجهیزات است. لذا می تواند ایده جذابی برای ساختن هر نوع دستگاه موتوری نیز باشد.   با این تفکر دستگاه علف زن کوله ای ابداع شده است. در دستگاه علف زن پشتی، موتور بنزینی در یک چهارچوب استاندارد قرار گرفته و به حالتی کاملا ارگونومیک بر پشت اپراتور ها سوار می شود. به این ترتیب می توان یک علف زن کوله پشتی را به راحتی و با کمترین فشاری جابجا نمود. در طراحی علف زن کولی از بند های پهن با کیفیت برتر و با امکان تنظیم ارتفاع به جهت هر چه بهتر سوار شدن بر اندام اپراتور ها استفاده شده است.   اما چگونه در این طراحی می توانند قدرت موتور را راهی تیغه‌ های گردان کرده، مادامیکه تمام ماجرا در اختیار کامل اپراتور ها قرار دارد. راز این طراحی در استفاده از یک فنر با قابلیت انعطاف بالا می باشد. این فنر حکم محور واسط میان شفت موتور تا پروانه قابل گردش و برنده دستگاه است. فنر مذکور در پوشش منعطف محافظت شده و همراه با المان های کنترلی و البته نصب دستگیره هایی در اختیار اپراتور ها قرار خواهد گرفت. قیمت علف زن کوله ای تا حدود زیادی وابسته به طراحی مناسب در کنار قدرت مطلوب آن می باشد.  

خرید علف زن دوشی یا پشتی؟

اگر قصد تهیه یک دستگاه علفزن را دارید، در نهایت باید یکی از این دو مدل یعنی علف زن دوشی یا پشتی را تهیه کنید؛ اما در همان گام اول با چالش بزرگی مواجه هستید. کدام مدل از علف زن بهتر است؟ شاید طرح این سوال چندان درست نباشد. واقعا نمی‌ توان گفت که کدام مدل از علف زن پشتی یا دوشی بهتر از دیگری است؛ اما می ‌توان گفت که با توجه به نیازی که دارید، سطح کار و نوع فضای زراعی کدام مدل را انتخاب کنید.   علفزن های پشتی از راحتی در کار برخوردار هستند، کنترل تیغه در آن ها بسیار ساده است، عملاً هیچ نیروی خاصی بر دستان اپراتور ها وارد نمی کنند و در عین حال قدرت مانور بسیار بالایی دارند؛ اما عیب بزرگ آنها در حضور فنر منعطفی است که وظیفه انتقال قدرت از شفت موتور تا پروانه گردان علف زن را بر عهده گرفته است.   این فنر قابلیت کارکرد طولانی مدت و تحت فشار را نخواهد داشت. لذا علف زن های پشتی از مدل‌ های حرفه ‌ای برای تامین نیاز فضا های زراعی تا باغی با سطح بالایی از گیاهان نیستند. این مدل از علفزن ها غالباً برای آنها که هر از گاهی به تراشیدن گیاهان نیاز پیدا می کنند، توصیه می شود.   اما در مقابل شفت مستقیم علفزن های دوشی هستند که عاری از هر گونه خرابی می‌ توانند فضای کاری پر فشار در سطح باغات تا مزارع بزرگ را پاسخگو باشند. به این ترتیب قابلیت کارکرد بالایی دارند و با هدف تامین نیاز های حرفه ‌ای تهیه می شوند؛ اما کار کردن با علف زن دوشی مستلزم مهارت بالاتری است.   چرا که این علف زن به راحتی می تواند تعادل اپراتور را به هم بریزد. اگر چه در طراحی فکر جامعی برای آن شده است؛ اما به هر حال نمی توان از وزن دستگاه که دائماً بر بازوان اپراتور ها سوار است، چشم ‌پوشی کرد. به هر صورت قیمت علف زن کوله ای تا حدودی بالاتر از نمونه های دوشی در یک برند مشترک است. این موضوع کم تاثیر در فروش این محصولات نخواهد داشت.  

انواع علف زن از لحاظ نوع موتور

موتور قلب تپنده علف زن ها می باشد. در واقع آنچه قدرت بالای پره های تیز علفزن ها را باعث شده است، حضور موتور های قدرتمندی است که با هدف استفاده در چنین دستگاهی طراحی شده اند. موتور علف زن ها نمونه های مخصوص این کار هستند. آن ها کوچک، سبک و البته بسیار قدرتمند با توجه به سطح نیازی که داریم، می باشند. طراحی تمام موتور های علفزن در سطح بازار از نمونه های تک سیلندر تنفس طبیعی هوا خنک است؛ اما برخی برند ها از مدل های دو زمانه و برخی دیگر از نمونه های چهار زمانه استفاده می کنند.  

علف زن دو زمانه

موتور های دو زمانه از طرح ساخت ساده تری برخوردار می ‌باشند. در تمام طراحی این موتور ها کل سیکل کاری در دو حالت صورت می‌گیرد، فشردگی و انفجار. موتور های دو زمانه با هدف خلق موتور های کوچک، کم حجم و سبک وزن ابداع شده اند و عمده کاربرد آن ها در ساخت انواع تجهیزات موتوری با حجم کم می باشد.   مانند علف زن موتوری که کاملاً مستعد استفاده از موتور های دو زمانه است. موتور های دو زمانه سر و صدای بالاتری دارند، مصرف سوخت آن ها بالا است و غالباً راندمان کاری مطلوبی ندارند؛ اما از آنجا که به نسبت حجم بسیار کمی که دارند، قابلیت تولید قدرت قابل توجهی را کسب کرده اند، مورد توجه ساخت انواع تجهیزات موتوری با قابلیت حمل و نقل قرار گرفته اند.  

علف زن چهار زمانه

ایده اصلی در ساخت موتور های بنزینی مربوط به یک عمل چهار مرحله ای در هر سیکل کاری است. مراحلی که در آن ها مجموعه ‌ای از مکش تا تراکم سازی، انفجار و تخلیه صورت می ‌گیرد. موتور های چهار زمانه عموماً با ساخته حجیم و البته با تولید قدرت بالایی همراه هستند؛ اما اگر بتوانیم مهندسی کاملی داشته باشیم، می ‌توان طرح ساخت این موتور ها را آنچنان کم حجم و سبک کرد که مناسب نصب بر تجهیزاتی مانند علف زن ها باشند.   موتور های چهار زمانه مصرف سوخت کمتری دارند، قدرت بالاتری تولید می کنند، راندمان بهتری دارند و در عین حال همراه با کارکرد روان، تولید صدای کمتری خواهند داشت؛ اما ساخت آن ها در حجم و وزن کم سخت و گران تمام می ‌شود.  

قسمت های مختلف دستگاه علف زن

دستگاه علف زن از جمله تجهیزات با سطح بالای مونتاژ قطعات و لوازم در کنار یکدیگر می باشد. در این ماشین شاهد به کارگیری قسمت های متعددی هستیم. مانند:  

موتور در دستگاه علف زن

  مهمترین عضو دستگاه علف زن متوجه موتور آن است. این موتور ها عموماً از مدل ‌های بنزینی تک سیلندر با قابلیت کارکرد مداوم هستند.  

واسط که می‌ تواند یک لوله یا فنر باشد

  در طراحی دستگاه علف زن لازم است تا به نحوی قدرت گردش شفت موتور در اختیار تیغه گردان دستگاه قرار گیرد. البته این اتصال باید به گونه‌ ای باشد که بتوان حد فاصل مشخصی برای دسترسی هر چه بهتر اپراتور حاصل آمده باشد. لوله ‌های واسط در علف زن دوشی در کنار فنر های واسط در علف زن پشتی این وظیفه را تامین می کنند.

دسته ها با تمام اجزای کنترلی

  برای هدایت هر چه بهتر با ضریب امنیت بالا در کنار کارکرد آسان و حرفه ای در دستگاه علف زن، دستگیره هایی تعریف شده است. موقعیت قرارگیری این دستگیره ها به گونه ای است که می تواند قابلیت مانور بالایی برای اپراتور ها حاصل آورد. غالباً برای هر چه ساده تر کردن کار با علف زن ها، تمام اجزای کنترلی را بر این دستگیره ها سوار می ‌کنند.

تیغه ها

  هدف نهایی از کار با علف زن از طریق تیغه دستگاه تامین می ‌شود. این تیغه به نحوی در ارتباط با شفت متحرک دستگاه بوده و با گردش و یا حرکت های رفت و برگشتی قابلیت برش گیاهان را پیدا می کند. برای علف زن های مدرن امروزی، انواع تیغه ها با شرایط تأمین اهداف متنوع فراهم است. از توپی های نخی تا پره های سه پر و بالاتر در کنار امکانات دیگری همچون الحاقی های شمشادزن، اره موتوری و حتی شخم زن در فهرست جذاب انواع تیغه های طراحی شده برای علف زن حضور دارند.    

عوامل موثر بر قیمت علف زن

علف زن ها از جمله دستگاه های موتوری مدرن در فضا های کشاورزی امروزی هستند. دستگاه هایی که می توانند کار چندین ابزار دستی را همزمان انجام دهند و در عین حال دستان کشاورزان را از انجام عملیات های سخت و طاقت فرسای حذف گیاهان مزاحم تا دروی گیاهان هدف رهایی بخشند. لذا خرید علف زن موتوری برای هر زمین کشاورزی یک ضرورت جدی است؛ اما به هر حال این تجهیز به مانند تمام ابزار های موتوری از قیمت قابل توجهی برخوردار می باشد. قیمت مقوله مهمی در انتخاب هر ماشین است. لذا جا دارد تا در باب عوامل موثر در تعیین قیمت علف زن موتوری بحث کنیم. اینکه چه عواملی بر قیمت این ماشین تاثیرگذار هستند؟ -    برند دستگاه: یقیناً برند، اولین فاکتور و شاید مهمترین فاکتور تاثیرگذار بر قیمت علف زن موتوری است. برند معرف نکات متعددی است. از کشور سازنده تا سطح امکانات و تکنولوژی های به کار رفته و از همه مهمتر حس اعتماد از کارایی دستگاه همگی مدیون برند دستگاه هستند. یک برند خوشنام با سابقه درخشان بهتر می ‌تواند نظر مساعد مصرف ‌کنندگان را جلب نماید. از طرفی سابقه تولید محصولات با کیفیت از هر ماشینی نام آن برند را شایسته تر خواهد کرد. لذا برند معتبر به خودی خود باعث افزایش قیمت علف چین می‌ باشد. -    دوشی یا پشتی بودن: طراحی دستگاه، تاثیر کلیدی بر قیمت نهایی آن دارد. غالباً تمام برند های مطرح در تولید علف زن موتوری، هر دو مدل دوشی و پشتی را در جمع محصولات خود دارند. البته غالباً برای هر دو مدل از یک موتور یکسان بهره مند هستند؛ اما این دلیل نمی ‌شود که مدل ‌های پشتی و دوشی در علف زن از قیمت یکسانی برخوردار باشند. غالباً علف زن های پشتی به خاطر حضور قطعات بیشتر در ساخت آنها، از قیمت بالاتری به نسبت علف زن های دوشی بهره مند می باشند. -    بنزینی یا برقی بودن موتور: موتور کلیدی ترین عضو هر ماشین برای تعیین قیمت آن است. چرا که موتور قلب تپنده دستگاه، جزئی ساخته شده از قطعات بسیار است. موتور معرف قدرت و کارایی دستگاه و در عین حال یادآور تیپ کلی طراحی در آن است. به هر صورت موتور در تعیین قیمت نهایی علف زن ها نقش کلیدی دارد؛ اما این نقش کلیدی در دو نوع برقی و بنزینی طراحی و تولید می ‌شود. موتور های برقی به مراتب از موتور های بنزینی ارزان تر و البته کم توان تر هستند. لذا حضور موتور بنزینی با قطعات بسیار در کنار حجم بالا و متریال بالاتر مصرف شده برای ساخت، البته با توجه به ظرفیت و توان تولیدی آن، مهمترین فاکتور در تعیین قیمت علف زن محسوب می شود. -    دوکاره یا چند کاره بودن دستگاه: قابلیت کاربردی داس موتوری در فضا های متنوع کشاورزی نقش کلیدی در تعیین قیمت آن دارد. وقتی با یک ماشین که توانایی انجام چندین کار متنوع کشاورزی را دارد، سر و کار داریم، تقریباً باید انتظار قیمت بالاتری از آن را داشته باشیم. سال ها است که دیگر تعریف طراحی علف زن تنها برای تراشیدن گیاهان نازک در سطح مزرعه یا باغ ها مطرح نمی باشد. حالا نگاه تولیدکننده به ماشین علف زن یک نگاه بزرگتری است. نگاهی که این ماشین را تبدیل به یک همه فن حریف در فضای مزرعه و یا باغ خواهد کرد. اینجاست که موضوع چند کاره شدن علف زن مطرح می ‌شود. علف زن های معمولی تنها دو کاره هستند. آنها می توانند با استفاده از توپی نایلونی، چمن زنی کرده و با بهره مندی از تیغه های استاندارد سه پر اندک قدرتی در تراشیدن گیاهان با ساقه های قطور داشته باشند؛ اما در طراحی علف زن های چند کاره می توانید از الحاقی های متعددی بهره مند باشید. الحاقی هایی که هر کدام توانایی برش سطح خاصی از گیاهان تا شاخه های درختان را دارند.

معرفی برخی کاربرد های متداول در طراحی علف زن های امروزی

در عوامل تاثیرگذار بر قیمت علف زن، بهره مندی از قابلیت چند کاره شدن تبدیل به یک برگ برنده و در عین حال تأثیرگذار بر افزایش قیمت شده است. لکن نیاز است تا در باب این چند کاره بودن اندکی توضیح جامع تری داشته باشیم. برخی از قابلیت های ویژه در علف زن های چند کاره امروزی:

• قابلیت تراشیدن انواع گیاهان با بهره گیری از تیغه ‌های چند پره: تیغه استاندارد در تراشیدن گیاهان، مدل‌ های سه پره می باشد؛ اما هر چه تعداد پره ‌ها را زیاد کنیم، قابلیت برش قویتری را ایجاد کرده‌ ایم. به این ترتیب برخی از چمن زن ها می توانند با تیغه های 10 و حتی ۲۰ پر باشند.
• قابلیت تبدیل شدن به اره‌ موتوری: یکی از بهترین و البته کاربردی ترین الحاقی های مدرن در علف زن های جدید و البته خوش ساخت امروزی طراحی الحاقی اره موتوری برای آنها می باشد. این الحاقی شامل یک ساطور کوچک با یک زنجیر است که به راحتی بر محل نصب تیغه ها سوار شده و همراه با شفت گردان دستگاه به مانند یک اره موتوری عملیات برش تنه کوچک درختان تا شاخه ها با قطر های بزرگ را فراهم می ‌آورد.
• قابلیت شمشاد زنی: از جمله کاربرد های تعریف شده برای علف زن های چند کاره، طراحی یک الحاقی برای تأمین اهدافی مانند شمشاد زنی می باشد. در این الحاقی دو تیغه دندانه دار با سرعت بالا بر سطح هم می لغزند و عملیات برش را نهایی می کنند. این الحاقی برای نظم دادن انواع گیاهان تزیینی در سطح باغات مانند شمشاد ها مناسب هستند.
• شخم زنی با علف زن: برخی از برند های مطرح برای معدود مدل‌ های علف زن خود، الحاقی خاصی را طراحی کرده‌ اند که امکان تبدیل شدن علف زن به یک کولتیواتور کوچک را فراهم خواهد کرد. به این ترتیب می ‌توان با علف زن در سطح کوچک از زمین ‌های زراعی عملیات شخم زنی و یا بر هم زدن خاک را انجام داد.