انواع کودهای شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی
فهرست مطالب
کود ترکیبی است غنی از مواد مغذی مهم در جهت رشد گیاهان که در انواع مختلف تولید می گردد. کود علاوه بر رشد گیاهان در بهبود وضعیت خاک کمک زیادی می نماید و خاک را برای برداشت محصول بیشتر تقویت می نماید. در واقع هر ماده ای با منشا طبیعی یا مصنوعی که برای تأمین یک یا چند ماده مغذی برای رشد گیاهان به خاک اضافه می گردد. با رشد روزافزون جمعیت جهانی ، مهم است كه هر ساله به اندازه كافی محصول تولید شود تا غذا ، پوشاک و سایر محصولات كشاورزی برای مردم در سراسر جهان تهیه شود. محصولاتی مانند ذرت ، گندم و پنبه مواد مغذی را از خاکی که در آن رشد می کنند دریافت می کنند و مواد مغذی خاک را به روش ها و نرخ های مختلف تخلیه می نمایند.
کود هر نوع ماده معدنی یا آلی یا بیولوژیکی است که دارای مواد مغذی بوده و حاصلخیزی خاک را افزایش می دهد و همچنین کیفیت و عملکرد پایین محصول را با تیمار گیاه افزایش می دهد.کود ها به چند دسته تقسیم میشوند که عبارتند از :شيميايي – آلي يا ارگانيک – بيولوژيک يا زيستيانواع کودهای شیمیایی
که برخی از آنها جز عناصر پر مصرف گیاه یا ماکرو المنت و برخی نیز جز عناصر عناصر کم مصرف گیاه ( میکرو المنت ) میباشد.عناصر پر مصرف (ماکرو) شامل: ازت – فسفر – پتاس – کلسیم – منیزیمعناصر کم مصرف (میکرو) شامل : آهن – روی – منگنز – مس – بر به کودهایی که مجموع عناصر فوق را با هم و به نسبت متناسب برخوردار هستند اصطلاحا کود کامل می گویند. گیاهان مختلف بر حسب نیاز و با توجه به نتایج آزمایش برگ و خاک به کودهای فوق نیازمند می باشند. ترکیب شیمیایی و درصد خلوص کودهای مختلف حاوی یک عنصر، از تفاوت هایی برخوردار می باشند. این تفاوت ها بر مورد مصرف، نحوه پخش، زمان کود دهی و اثر بخشی کودها تاثیر به سزایی دارند . لذا شناخت کافی از انواع کودهای شیمیائی قبل از انتخاب و یا مصرف آن ها امر مهمی می باشد .کودهایی که مجموع عناصر فوق را با هم و به تناسب دارند ، کودهای کامل نامیده می شوند.گیاهان مختلف با توجه به نیاز خود و با توجه به نتایج آزمایشات برگ و خاک به کودهای فوق نیاز خواهند داشت.ترکیب شیمیایی و خلوص کودهای مختلف حاوی یک عنصر بسیار متفاوت است. این اختلافات تأثیر بسیار مهمی در استفاده ، توزیع ، زمان کوددهی و اثر بخشی کودها دارد. بنابراین لازم است قبل از انتخاب یا استفاده از آنها ، در مورد انواع کودهای شیمیایی شناخت کافی داشته باشید.کودهای ازت
ازت می تواند به صورت نیترات ، یون آمونیوم و اوره توسط گیاه جذب شود. نیترات آمونیوم 33٪ ازت دارد و هر دو فرم ازت قابل جذب در گیاه است. از آنجا که دارای بار منفی است ، کلوئیدهای خاک را جذب نمی کند و در معرض شستشو از خاک قرار می گیرد. اما از آنجا که دارای بار مثبت است ، توسط کلوئیدهای خاک جذب می شود. اوره شایع ترین کود ازت در ایران است. اوره یک ترکیب آلی است و به همین ترتیب می تواند توسط گیاهان جذب شود. از محلول اوره در محلول پاشی برگ گیاهان نیز استفاده می شود. نیترات اوره آمونیوم را می توان قبل از کاشت یا به عنوان جاده و پس از کمی رشد گیاه به خاک وارد کرد. سولفات آمونیوم علاوه بر ازت ، حاوی 24٪ گوگرد است. هیدرات آمونیوم که از محلول آمونیاک در آب بدست می آید قبل از کاشت با سرنگ های مخصوص زیر لایه ای از خاک قرار می گیرد.نیترات کلسیم و نیترات پتاسیم درصد کمی ازت دارند و کمتر به عنوان منبع کود ازت در خاک استفاده می شود. این کودها اغلب در محلول های غذایی به عنوان منابع کلسیم یا پتاسیم استفاده می شوند.کودهای فسفر
از درصد فسفر موجود در کودهای شیمیایی اغلب به عنوان درصد اکسید فسفر یاد می شود. اسید فسفریک که از تجزیه مواد آلی خاک بدست می آید ، می تواند توسط گیاهان جذب شود ، اما به عنوان کود شیمیایی استفاده نمی شود. بیشتر کود فسفر به خاک وارد می شود. توسط کلسیم در خاکهای قلیایی و توسط آهن و آلومینیوم در خاکهای اسیدی تثبیت می شود. معمولاً کود فسفر تا سال جذب خاک توسط گیاه در سال اول جذب می شود و قسمت کمی از آن در سالهای آینده توسط گیاه جذب می شود. این به خاک و میزان کود فسفر مصرف شده بستگی دارد. از آنجا که حلالیت و حرکت کود فسفر در خاک بسیار محدود است ، باید کودهای فسفره را قبل از کاشت به خاک بمالید و مستقیماً در منطقه رشد ریشه قرار دهید. حداکثر میزان محلول فسفر در pH 6 تا ۵/۶ مشاهده می شود. بنابراین رساندن pH خاک به این حدود می تواند در افزایش محلول بودن و جذب فسفر موثر باشد. تغییر pH خاک در خاکهای اسیدی با اضافه کردن آهک و در خاکهای قلیائی با اضافه کردن گوگرد یا کودهای اسیدی انجام پذیر است. مصرف مقدار زیادی کود حیوانی نیز می تواند در نقصان pH خاک مفید باشد. میزان محلول بودن کودهای فسفره نیز متغیر است.
کودهای آهن
کود آهن از کودهای مورد استفاده در کشاورزی و کشت گیاهان به شمار می رود . به علت قلیایی بودن خاک های ایران کمبود عناصر غذایی کم مصرف همچون آهن توجه زیادی را به خود جلب کرده و مصرف کودهای تامین کننده آهن در باغداری های جنوب و بخصوص در باغات مرکبات به صورت یکی عملیات رایج درآمده است.
دادن کودهای معدنی آهن همچون سولفات آهن در چنین خاک های بازده چندانی ندارد و معمولا به شکل غیر قابل مصرف در می آید یک ترکیب شیمیایی که به نام ” کلات ” نامیده می شوند و به صورت مصنوعی ساخته شده بیشتر در خاک های قلیایی مصرف می شود . کود کلات آهن به صورت دانه های ریز قرمز تیره محلول در آب بوده و دارای ۹ درصد آهن می باشد.
کودهای پتاسیم
کمبود پتاسیم در خاکهای اسیدی و شنی بیشتر دیده می شود ، اما کمبود آن در سایر خاکهای تحت شرایط آبیاری و عملکرد زیاد (به ویژه یونجه) نیز مشاهده می شود. بیشتر کودهای پتاسیم محلول در آب هستند و نحوه افزودن آنها به خاک نقش مهمی در تأثیر کود ندارد. کلرید پتاسیم فراوان ترین ترکیب پتاسیم در طبیعت است. کلرورپتاسیم دارای مقدار زیادی (۶۰ تا ۶۲ درصد) می باشد با این وجود ، کلرید پتاسیم در مواردی که مقدار زیادی پتاسیم مورد نیاز است ، توصیه نمی شود ، زیرا احتمال مسمومیت با کلر وجود دارد ، اگرچه مقدار کمی کلر برای محصولاتی مانند تنباکو وجود دارد. پنبه لازم است اما کلر زیاد در خاک باعث آبدار شدن غده سیب زمینی و خراب شدن کیفیت توتون می شود. نیترات پتاسیم حاوی 44٪ اکسید پتاسیم است ، اما کود گران قیمتی است. سولفات پتاسیم متداول ترین کود پتاسیم مورد استفاده در کشاورزی است. همچنین پتاسیم از تجزیه اولیه بقایای گیاه به خاک اضافه می شود ، اما هوموس خاک منبع قابل توجهی پتاسیم محسوب نمی شود زیرا پتاسیم توسط مواد آلی تثبیت نمی شود. خاکهایی که مقادیر زیادی ورمیکولیت و رسهای ایلیت دارند ، پتاسیم را تثبیت می کنند. پتاسیم موجود در محلول خاک در حالت تعادل است و به عنوان ذخیره پتاسیم در خاک در نظر گرفته می شود. اگر شدت تثبیت زیاد باشد ، پتاسیم باید در یک نوار و قبل از کاشت در خاک قرار گیرد.کودهای گوگرد
کمبود گوگرد در خاک هایی که به شدت در معرض شستشو قرار دارند مشاهده می شود. در این صورت می بایستی گوگرد را بصورت کود به خاک اضافه کرد. مقدار گوگرد کودها را بصورت درصد عنصر گوگرد (s) ذکز می کنند انتخاب نوع کود گوگرد دار به pH خاک بستگی دارد. در خاک های اسیدی می توان از سولفات کلسیم یا جیپس بعنوان منبع گوگرد استفاده نمود. این ترکیب دارای ۱۸ درصد گوگرد و ۲۲ درصد کلسیم است جیپس علاوه بر تامین گوگرد و کلسیم باعث افزایش pH خاک نیز می گردد.از پودر گوگرد می توان به عنوان کود گوگردی نیز استفاده کرد. عنصر گوگرد در نهایت با فعالیت باکتری های اکسید کننده به سولفات تبدیل می شود. ذرات گوگرد ریزتر و توزیع یکنواخت آن در خاک ، اکسیداسیون گوگرد سریعتر است. اکسیداسیون گوگرد باعث اسیدی شدن خاک می شود و بنابراین از آن در خاک های قلیایی استفاده می شود. اکسیداسیون گوگرد در دما و رطوبت مناسب حدود 3 تا 4 هفته طول می کشد. بعضی از کودهای گوگرد را (مانند So2 و پلی سولفیدها) در آب آبیاری حل و به خاک اضافه می کنند.کودهای کلسیم و منیزیم
کلسیم و منیزیم کمتر به عنوان کود استفاده می شود زیرا در بسیاری از خاک ها (به استثنای خاکهای نواحی مرطوب) کمبود ندارند. خاک های تالاب ها اسیدی هستند و برای ترمیم آنها از کلسیم و منیزیم استفاده می شود. در خاکهای اسیدی ، مقادیر زیادی کربنات کلسیم ، کربنات کلسیم و منیزیم یا سولفات کلسیم برای بهبود خاکهای اسیدی استفاده می شود. در نتیجه ، کمبود احتمالی کلسیم و منیزیم برطرف می شود. اگر تغییر در PH خاکهای اسیدی مطلوب نباشد و فقط کلسیم مورد نیاز گیاه هدف را تأمین کند ، می توان از کودهای فسفره حاوی کلسیم استفاده کرد. برای رفع کمبود منیزیم از سولفات منیزیم یا سولفات منیزیم و پتاسیم مضاعف استفاده می شود.کودهای مخلوط
از ازت ، فسفر و پتاسیم بیشتر از سایر عناصر به عنوان کود استفاده می شود. گاهی کودهای تجاری به صورت مخلوطی از عناصر فوق تهیه می شوند. درصد عناصر موجود در این کودها معمولاً کم است و بیشتر حجم آن را مواد دیگری غیر از عناصر فوق تشکیل می دهند. ترکیبی از چنین کودهایی با درصد ازت (N) ، اکسید فسفر و اکسید پتاسیم و همین ترکیب ذکر شده است . مثلاً کود ۱۰-۱۰-۲۰ دارای ۲۰ درصد ازت، ۱۰ درصد اکسید فسفر و ۱۰ درصد اکسید پتاسیم می باشد گاهی درصد گوگرد (S) را بصورت عدد چهارم ذکر می نمایند مانند ۵-۱۰-۱۰-۱۵ که ۵ درصد گوگرد دارد. کود مخلوط ممکن است فاقد یکی از سه عنصر اصلی باشد. مانند ۴۴-۰-۱۳ که فاقد فسفر است و در حقیقت همان نیترات پتاسیم است و یا فسفات دی آمونیم که می توان آن را بصورت ۰-۴۶-۱۸ بیان نمود.
کودهای ریز مغذی
امروزه تعداد زیادی کود مخصوص برای تهیه گیاهان با عناصر ریز مغذی مهم همچون آهن ، منگنز ، بور ، روی و مس در دسترس می باشد . این ها قابلیت ترکیبات غیر آلی یا آلی باشند ، که انواع غیر آلی بیشتر به محصولات محلول در آب و غیر محلول تقسیم می گردند.
بازدارنده ها
امروزه دو نوع مهار کننده عمده برای کشاورزان در اتحادیه اروپا وجود دارد. مهارکننده های نیتریفیکاسیون ترکیبات شیمیایی به شمار می روند که با سرکوب فعالیت باکتری های نیتروزوموناس در خاک ، نیتریفیکاسیون آمونیوم را به تأخیر می اندازند. هدف حفظ آمونیوم در فرم پایدار خاک و کاهش سرعت تبدیل آن به نیترات است. این امر باعث کاهش موقتی نسبت نیترات در خاک و در نتیجه احتمال هدر رفتن شستشو در آب یا تشکیل گاز N2O در جو می گردد.
مهار کننده های اوره از ترکیبات شیمیایی می باشد که اولین مرحله تخریب اوره در خاک را به تأخیر می اندازند ، هیدرولیزی که می تواند انتشار NH3 ایجاد کند و ممکن است قبل از تبدیل آن به آمونیوم رخ دهد. آنها به کاهش قابل توجهی انتشار آمونیاک یکی از مهمترین آلاینده های هوا کمک می کنند .
کودهای عناصرکم مصرف
در خاک های نواحی خشک کمبود آهن، مس، منگنز و روی و در خاکهای نواحی مرطوب کمبود مولیبدن، کلر و بر محتمل است. گاهی اوقات مقدار زیادی کلر در خاک و آب آبیاری مناطق خشک وجود دارد و می تواند باعث مسمومیت گیاهی شود. نکته مهم در استفاده از کودهای عناصر کمیاب این است که مرز بین مقدار مورد نیاز و حد مسمومیت گیاه بسیار باریک است. به عبارت دیگر ، مصرف زیاد این کودها باعث مسمومیت با گیاهان می شود.در بیشتر موارد ، مقدار مس ، آهن ، منگنز و روی در خاک بیش از نیاز گیاه است ، اما جذب گیاه نمی شوند. از طرف دیگر ، به دلیل اینکه این عناصر عمدتا به صورت کاتیون به خاک اضافه می شوند ، به احتمال زیاد توسط خاک تثبیت می شوند. بهتر است كاتیونها را روی برگها اسپری كنید.اگر این کاتیون ها به عنوان ترکیبات معدنی به خاک داده شوند ، باید آنها را به صورت نواری در خاک قرار دهند یا با کودهای اسیدی به خاک اضافه کنند. در صنعت ، این کاتیون ها با عوامل شلات ترکیب شده و باعث ناپایداری آنها می شوند.جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت فارم صنعت مراجعه نمایید.- پیش‌فرض
- جدید‌ترین
- پربازدیدترین
- بیشترین امتیاز
مرتب‌سازی مقالات:
جدید‌ترین مقالات:
