قطره چکان آبیاری قطره ای

آبیاری قطره‌ای :

امروزه آبیاری مزارع و زمین های کشاورزی به بهترین و پیشرفته ترین شکل، از مهمترین و اصلی ترین اهداف بسیاری از کشاورزان می باشد که برای این منظور نیز از آبیاری قطره ای استفاده می نمایند.

آبیاری قطره ای از مهمترین و بی نظیرترین روش های آبیاری می باشد که مورد توجه بسیاری از کشاورزان در سراسر جهان به خصوص در کشورهای کم آب بوده است و شما نیز می توانید برای آبیاری زمین های کشاورزی خود به راحتی از آبیاری قطره ای استفاده کنید.

لازم است بدانید که برای آبیاری قطره ای از تجهیزات و قطعات بسیار مختلفی استفاده می شود که هرگونه آسیبی به این تجهیزات می تواند فرایند آبیاری قطره ای را به مختل بیندازد.

همچنین در نظر داشته باشید که آبیاری قطره ای یکی از ارزان ترین راه ها برای آبیاری زمین های کشاورزی و کشت می باشد که می تواند با سیستم بسیار باشکوه و حرفه ای خود، بی نظیرترین آبیاری را برای کشاورزان به ارمغان آورد.

آبیاری قطره از دسته سیستم‌های آب‌رسانی در کشاورزی به حساب می‌آیند. در این روش مزرعه ابتدا لوله‌کشی شده و آب پس از جریان در آن‌ها از قطره چکان‌های تعبیه شده در کنار ریشه درختان و گیاهان خارج می‌شود.

قطره چکان مقدار آب خروجی را کم کرده و تا حدود یک لیتر بر ساعت می‌رساند و در صرفه‌جویی در مصرف آب بسیار مؤثر است. البته گرفتگی قطره چکان نیز کار آب‌رسانی را دچار اختلال می‌کند. بنابراین قطره چکان‌ها از عناصر اصلی و مهم در سیستم آبیاری قطره‌ای محسوب شده که انتخاب بهترین آن نقش به سزایی در موفقیت این نوع سیستم آبیاری کشاورزی دارد.

در واقع آبیاری قطره‌ای یک آبیاری کم فشار با حجم کم است برای آبیاری مزارع و باغ‌ها است که باعث صرفه‌جویی در مصرف آب و آبیاری منظم محصولات می‌شود. این سیستم‌ها با استفاده از قطره چکان، اسپری یا جریان کم فشار آب باعث مرطوب سازی ریشه محصولات می‌شود.

نحوه‌ی اجرای این سیستم‌ها متفاوت می‌باشند و می‌توان لوله‌های این سیستم را در زیر کود یا خاک پنهان کرد و تنها محل خروج آب (قطره چکان) در بیرون از خاک قرار گیرد. در حالی که سیستم‌های آبیاری قطره‌ای از آب کمتری نسبت به سایر سیستم‌های آبیاری استفاده می‌کنند، ممکن است در برخی مناطق محدودیت‌هایی برای اجرای آن وجود داشته باشد.

پس بهتر است قبل از خریداری سیستم آبیاری قطره‌ای بهتر است از این شرایط و محدودیت‌های مناطق محلی خود آگاه باشید.

معرفی تجهیزات آبیاری قطره ای

همانطور که گفتیم ، بسیاری از کشاورزان و روستاییان از آبیاری قطره ای برای آبیاری زمین های خود استفاده می کنند. در برخی از مواقع شاهد خرابی برای از تجهیزات آبیاری قطره ای می شویم که افراد در صورت مواجه شدن با این امر، به دنبال تهیه و خرید باکیفیت ترین و مرغوب ترین تجهیزات آبیاری قطره ای برای سیستم آبیاری خود هستند.

از مهمترین و اصلی ترین تجهیزات آبیاری قطره ای مورد توجه بسیاری از خریداران می توان به مواردی از جمله زیر اشاره کرد:

• لوله
• اتصالات
• قطره چکان
• تایمر آبیاری

لوله

لوله از اصلی ترین تجهیزات آبیاری قطره ای به شمار می آید که می تواند مسیر آب را مشخص کرده و آب مورد نیاز برای آبیاری را تامین کند. افراد ممکن است بر اساس نیاز خود، به مساحت متغیری از لوله ها برای آبیاری قطره ای خود نیازمند باشند و می توانند به راحتی مقدار لوله مورد نیاز خود را تهیه و خریداری کنند.

اتصالات

در سیستم آبیاری قطره ای یکی از مهمترین قطعات که می تواند سایر تجهیزات آبیاری قطره ای را به بهترین و صحیح ترین شکل ممکن در کنار یک دیگر نگه دارد، اتصالات می باشد.

لازم است بدانید که بدون استفاده از قطعات اتصالات بی شک نمی توان سیستم آبیاری قطره ای را به راه انداخت. همچنین در نظر داشته باشید که جنس اتصالات از مواد اولیه بسیار مرغوبی می باشد که بتواند از عمر مفید بسیار طولانی برخوردار باشد.

قطره چکان

یکی از اساسی ترین و مهمترین تجهیزات آبیاری قطره ای را قطره چکان تشکیل می دهد که شما می توانید به تعداد بسیار متعددی از قطره چکان ها را بر روی لوله های آبیاری مشاهده کنید که هر کدام به دنبال آبیاری مساحتی از زمین هستند.

لازم است بدانید که برخی از قطره چکان ها قابلیت تنظیم شونده ای را دارند که این مدل از قطره چکان از اشکال پیشرفته این قطعات به شمار می آید. قیمت این قطعات بسیار کم می باشد.

تایمر آبیاری

از دیگر مهمترین و ضروری ترین قطعات و تجهیزات آبیاری قطره ای مورد توجه بسیاری از افراد و کشاورزان، تایمر آبیاری می باشد به طوری که تایمر قطره ای از کارایی و نقش بسیار بی نظیری برخوردار بوده و می توان با تنظیم کردن این قطعه، مدت زمان آبیاری زمین های مورد نظرتان را کنترل نمایید. تایمرهای آبیاری در صورت ضربه دیدن دچار آسیب شده و بایستی تعویض و مورد تعمیر واقع شود.

در آبیاری قطره ای ، قطره چکان مناسب کدام است؟

قطره چکان ها یا همان دریپر ها یکی از کاربردی ترین قسمت هر سیستم آبیاری قطره ای هستند. قطره چکان ها خروجی های آب را تشکیل میدهند . این یعنی نتیجه تمام طراحی ها ، لوله کشی ها و زحمات ، بوسیله قطره چکان ها به نمایش گذاشته میشود.

فرض کنید میخواهیم سیستم آبیاری قطره ای را به یک‌ نمایش تئاتر تشبیه کنیم. در این صورت سیستم های فیلتراسیون ، شیرآلات ، اتوماسیون ، لوله و اتصالات همگی مانند عوامل پشت صحنه تئاتر هستند که وجودشان الزامی است و اگر نباشند نمایشی هم در کار نیست.

اما قطره چکان ها نقش بازیگران را ایفا میکنند. اگر تمام عوامل به خوبی کار کنند اما بازیگران نقش خودشان را خوب ایفا نکنند تمام زحمات بی نتیجه خو‌اهد بود. پس باید در انتخاب خروجی و قطره چکان مناسب بسیار دقت کنید.

انواع قطره چکان ها

قطره‌چکان‌ها براساس نوع طراحی آن‌ها و روشی که برای تنظیم فشار استفاده می‌کنند طبقه‌بندی می‌شوند. شما می‌توانید لوله‌ی آبیاری قطره‌ای را در حدود بسیار ریز سوراخ کنید و از این روش برای محل خروج آب و قطره چکان استفاده کنید.

اما این روش همیشه راهکار خوبی نیست و ممکن است حتی هزینه‌ی متحمل شده را هدر دهد. پس بهتر است از همان ابتدا بازیگران خود را به خوبی انتخاب کنید. قطره‌چکان‌ها دستگا‌ه‌هایی بسیار کوچکی هستند که بر روی لوله‌هایی تعبیه می‌شوند تا آب با مقدار معین و یکنواخت از آن خارج شود. این قطره‌چکان‌ها مقدار آب مصرف شده را کاهش داده و تنظیم می‌کنند.

قطره چکان با مجرای طولانی

در مسیرهای فرعی سیستم آبیاری قطره‌ای گاها از قطره چکان با مجرای بلند استفاده می‌شود. این نوع از قطره‌چکان‌ها دارای مسیری طلانی و پر پیچ‌وخم جهت خروج آب هستند. از معایب این نوع قطره چکان‌ها می‌توان به احتمال گرفتگی و انسداد بالای آن، هزینه نگهداری و تعویض بالا، عدم صرفه اقتصادی و غیر قابل تعمیر بودن آن اشاره کرد.

قطره چکان صفحه‌ای

در این نوع، قطره چکان را همانند یک صندوق می‌سازند یعنی از انطباق چند صفحه که هر یک بر روی دیگری عمود است. در قطره چکان صفحه‌ای وقتی آب درون آن وارد می‌شود، روی صفحات درونی و عرضی چرخ خورده و از یک حفره که در پایین آن قرار دارد به صورت قطره خارج می‌شود.

قطره چکان چند دهانه‌ای

این قطره چکان همانگونه که از اسمش پیدا است، دارای چند دهانه خروجی آب است. دهانه‌ها به یک لوله باریک متصل می‌شوند. این دهانه‌های قادر هستند آب را چند متر دور تر منتقل کنند. قطره چکان چنددهانه‌ای برای باغات میوه، درختان و تاکستان‌ها که نیاز به آب بیشتری دارند مورد استفاده قرار می‌گیرند.

قطره چکان دکمه‌ای

این نوع از قطره چکان‌ها از یک دهانه بسیار ریز و در حدود یک میلی‌متری ساخته می‌شوند که باید بر روی لوله‌های آبیاری و در محل‌های مشخص شده نصب گردند. در بین انواع قطره چکان‌ها این نوع از قیمت کمتری برخوردار بوده و همچنین قابلیت نصب آسانی دارد.

انواع قطره چکان از نظر وابستگی به فشار

دسته‌بندی دیگری که برای انواع قطره چکان وجود دارد، قطره چکان‌های وابسته به فشار و مستقل از فشار آب است. در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای عواملی وجود دارد که باعث کاهش فشار آب در طول آبیاری می‌شود. از این روز وجود قطره‌چکان‌هایی که مستقل از فشار آب به کار خود ادامه دهند، ضروری است.

قطره چکان‌های تنظیم کننده فشار یا مستقل از فشار معمولا نسبت به قطره چکان‌های ساده گرانتر هستند. در بیشتر مواقع قطره چکان‌های معمولی یا همان وابسته به فشار گزینه های بهتری می‌باشند. قطره چکان های مستقل از فشار معمولا در زمین‌هایی استفاده می‌شوند که اختلاف ارتفاعی بیش از ۱.۵ متر را داشته باشیم.

بنابراین اگر شما تپه‌ای در مزرعه یا حیات باغ خود دارید و می‌خواهید آن را به سیستم آبیاری قطره‌ای مجهز کنید مجبور به استفاده از قطره چکان‌های مستقل از فشار هستید. در این نوع قطره‌چکان‌ها بدون توجه به فشار آب جریانی در سیستمِ آبیاری قطره‌ای فشار خروجی از قطره‌چکان‌های به صورت اتوماتیک تنظیم می‌شوند.

قطره چکان‌های وابسته به فشار معمولا برای مسیرهای کوتاه و صاف بهتر جواب می‌دهد و در مزارعی که امکان افت فشار وجود داشته باشد، کارایی نخواهد داشت.

انواع قطره چکان از نظر دبی خروجی

دریپرها و قطره چکان‌ها از نظر دبی خروجی نیز دارای طبقه‌بندی هستند. دسته اول دریپرهای دستی و دسته‌ی دوم دریپرهای اتوماتیک هستند که دبی خروجی در آن‌ها به صورت دستی یا اتوماتیک تنظیم می‌شود.

قطره چکان‌های دستی

قطره‌ چکان‌ها از نظر دبی خروجی نیز دسته‌بندی شده هستند که دسته‌ی اول، قطره‌ چکان‌های دستی می‌باشد. این قطره‌چکان‌ها نسبت به نوع دیگرشان دارای ساختار ساده‌تر و پیش‌پا افتاده‌تری هستند. همانطور که مشخص است تفاوت اصلی این دو نوع در اتوماتیک بودن دبی خروچی آن‌ها می‌باشد.

در قطره چکان‌های دستی تنظیم دبی خروجی به عهده خود شما است که باید با استفاده از پیچ تعبیه شده بر روی آن، تنظیم را انجام دهید. بدیهی است این مورد در باغ‌های بزرگ که در آن مساحت تحت پوشش سیستم آبیاری قطره‌ای بالا است و طبیعتا تعداد این دریپرها زیاد است، استفاده از این قطره‌چکان‌ها یک اشتباه محسوب می‌شود.

البته این قطره‌چکان‌ها در مقایسه با نوع اتوماتیکشان دو مزیت مهم دارد. اولین حسن این دریپرها این است که با تغییر فشار آب می‌توانید با تنظیم دبی خروجی میزان، آب خروجی را کنترل کنید تا زمین شما از آبیاری یکسان و یکنواختی بهره‌مند شود. دومین مزیت آن نیز اقتصادی بودن آن‌ها است و قیمت آن‌ها نسبت به دریپرهای اتوماتیک پایین‌تر است.

قطره چکان‌های اتوماتیک

دومین دسته‌ی فطره‌چکان‌ها از نظر دبی خروجی، نوع اتوماتیک آن می‌باشد. این دریپرها معمولا با توجه به عددی که روی آن‌ها نوشته می‌شود از یکدیگر متمایز می‌شوند. اتوماتیک بودن این نوع دریپرها یعنی اینکه دبی خروجی آن‌ها از پیش تعیین شده است.

در این صورت اگر فشار سیستم آبیاری قطره‌ای افت کند، قطره چکان به طور اتوماتیک میزان آب خروجی را کنترل می‌کند و یا به طور کامل آن را قطع می‌کند.

در این نوع دریپرها به طور خودکار آبیاری یکنواختی خواهید داشت و دیگر نیاز نیست برای تنظیم آن‌ها زمان زیادی صرف کنید که برای زمین‌های کشاورزی وسیع‌تر انتخاب هوشمندانه‌ای می‌باشد. تنها عیب قطره چکان‌های اتوماتیک متاسفانه قیمت بالاتر آن‌ها نسبت به دسته‌ی اول است.

در هنگام خرید قطره چکان به چه مواردی باید توجه کرد؟

در زمان استفاده از سیستم‌های آبیاری قطره‌ای باید اجزاء مختلف آن را مورد بررسی قرار داد. قطره چکان اصلی‌ترین قسمتی است که کیفیت بالای آن رابطه‌ی مستقیمی با نتیجه‌ی کار خواهد داشت.

برای انتخاب و خرید قطره چکان مدل‌های مختلفی وجود دارد و شما برای اینکه بهترین انتخاب را داشته باشید باید چندین فاکتور را در نظر بگیرید. این فاکتور ها را در ادامه مورد بررسی قرار می‌دهیم.

فشار ثابت یا متغیر سیستم آبیاری

قطره چکان مستقل از فشار بدون در نظر گرفتن تغییرات فشار در حین آبیاری، مقدار آب ثابتی را به طور منظم برای گیاهان و محصولات در نظر می‌گیرد. در حالی که قطره‌چکان وابسته به فشار کاملا به فشار آب در سیستم آبیاری قطره‌ای وابسته بوده و نسبت به این تغییرات واکنش نشان می‌دهد و باعث می‌شود، گیاهان مقدار آب یکسانی دریافت نکنند. در هنگام خرید قطره چکان باید این مورد را در نظر بگیرید.

سوال دیگری که در اینجا مطرح می‌شود، این است که این تغییرات فشار ناشی از چیست؟ این تغییرات از عوامل مختلفی مانند طول لوله آبیاری، مناسب نبودن سایز لوله و تغییرات شیب زمین ناشی می‌شوند و باعث تغییر در فشار می‌شوند.

حال اگر طول لوله آبیاری شما زیاد است به شما پیشنهاد می کنیم از قطره چکان مستقل از فشار استفاده کنید. در غیر این صورت دریپر وابسته به فشار نیز می‌تواند برای شما کارساز باشد.

تمیزی و کثیفی آب

نوع آب و تمیزی یا کثیفی آب استفاده شده در آبیاری قطره‌ای نیز فاکتور مهم بعدی است که باید به آن توجه داشت. اگر آب سیستم آبیاری شما از چاه، حوض، تانکر و … تهیه می‌شود حتما از قطره‌چکان‌هایی باید استفاده کنید که بتوان درپوش آن را جدا و تمیز کرد.

همچنین در سیستم هایی که آب آن دارای املاح زیادی است از قطره چکانی که می‌توان آن را تمیز کرد استفاده کنید. اما اگر در این شرایط از قطره چکانی که قابلیت باز شدن درپوش و تمیز کردن آن وجود ندارد استفاده کنید، سیستم و قطره چکان‌های شما دچار گرفتگی شده و باید کل قطره چکان‌ها را تعویض نمایید و هیچ راه حل دیگری وجود ندارد.

شیب زمین

شیب زمین فاکتور دیگری است که تغییرات زیاد در آن موجب تغییر در فشار آب در سیستم آبیاری شده و می‌تواند نوع انتخابی قطره چکان را تخت الشعاع قرار دهد. وجود شیب و تغییر در فشار آب می‌تواند باعث تغییرات دبی خروجی هر قطره چکان شود.

این عامل، عامل نگران کننده‌ای نمی تواند باشد اما اگر قصد آبرسانی به گیاهان‌تان در بستر یک زمین شیب دار دارید و خواهان رساندن مقدار آب مساوی به همه گیاهان هستید انتخاب قطره چکان مستقل از فشار می‌تواند این نگرانی را به حد صفر برساند.

البته این فاکتورها می‌توان با بررسی انواع قطره چکان تا حد قابل قبولی شناسایی کرد.

کاربرد قطره چکان

کاربرد قطره چکان شامل موارد زیر می‌باشد:

•    آبیاری گلخانه

•    آبیاری باغات میوه

•    آبیاری گیاهان زراعی

•    آبیاری فضای سبز

نکات و مزایای قطره چکان آبیاری

•    افزایش راندمان و بازده

•    افزایش عملکرد محصولات باغی و گلخانه ای

•    صرفه جویی در مصرف آب و استفاده درست و بهینه از آب

•    کاهش شوری

•    کم شدن نیروی کارگری و کاهش هزینه های وابسته به آن

•    راحت و آسان شدن عملیات زراعی

•    مقاوم در برابر کود و سم و مواد شیمیایی

قطره چکان برتر قطره چکانی است که از نظر مقاومت در برابر گرفتگی و پارامترهای هیدرولیکی در اولویت برتر باشد.

گرفتگی قطره چکان های آبیاری

یکی از مهم ترین مشکلات سیستم آبیاری قطره ای گرفتگی قطره چکان هاست. این گرفتگی روی یکنواختی پخش خروجی ها تاثیر میگذارند. همچنین اگر به آن توجه نشود ممکن است باعث کاهش عملکرد سیستم هم بشود.

از آنجا که دهانه ی خروجی دریپر ها کوچک است ، گاهی با دانه های شن ، زنگ یا قسمت های گیاهان مسدود میشود. گاهی هم ریشه درختان در جستجوی آب داخل قطره چکان ها میروند و باعث گرفتگی میشوند.

مبارزه با گرفتگی قطره چکان ها

بهترین راه برای جلوگیری از گرفتگی قطره چکان ها، استفاده از سیستم فیلتراسیون مناسب است. همچنین نفوذ ریشه به داخل منفذ دریپر را میشود براحتی با آبیاری مداوم و مرطوب نگه داشتن ناحیه ریشه حل کرد.

اگر ناحیه ریشه خیس باشد، دیگر ریشه برای جستجوی آب وارد منفذ قطره چکان نمیشود. همچنین اضافه کردن مقداری علف کش نیز میتواند از ورود ریشه ها جلوگیری کند.

وجود شن در آب را میتوان با فیلتر های مناسب حل کرد. از آنجا که ذرات شن و دیگر مواد در فیلتر گرفتار میشوند شما باید بصورت منظم فیلتر ها را تمیز کنید. مسائل حاد تر گرفتگی معمولا توسط رسوبات آهن و گوگرد بوجود می آیند.

کلر ممکن است برخی از این مشکلات را حل کند. با تنظیم کردن PH میتوان از تشکیل رسوبات کربنات و فسفات در آب های حاوی بی کربنات جلوگیری کرد. همپنین ژله های باکتری را میتوان با تزریق هیپوکلریت حل کرد.