نکات مهم درباره سیستم بهداشتی در ساخت گلخانه

مهمترین عامل در کنترل موفقیت آمیز عواملی که باعث کاهش تولید و کیفیت در واحد گلخانه ای می شوند، انطباق کامل با بهداشت محیط است. این امر مستلزم توجه به جزئیات در بخشهای مختلف واحد تولیدی است. هدف اصلی همیشه جلوگیری از توسعه و گسترش عواملی است که باعث کاهش نرخ تولید می شوند ، از جمله آفات و بیماری ها.

پیشگیری هزینه کمتری نسبت به کنترل دارد. از طرف دیگر، استفاده از سموم شیمیایی در کنترل آفات و عوامل بیماری زا به دلیل باقی ماندن سموم دفع آفات در تولید محدود است. بنابراین بهداشت در گلخانه بسیار مهم و اساسی است. بهداشت گلخانه باید از طراحی واحد گلخانه و در کل مدت بهره برداری از آن در نظر گرفته شود.

اصول جلوگیری از شیوع بیماری و کنترل عوامل بیماری زا

برای کنترل بیماری های گیاهی و جلوگیری از بروز و شیوع آنها ، پاکسازی گلخانه بلافاصله پس از پایان هر دوره رشد آغاز می شود و تا پایان مرحله برداشت و حتی در کل دوره نگهداری محصول ادامه دارد.نباید فراموش کرد که هیچ عملیاتی بدون برنامه ریزی انجام نمی شود. قبل از شروع عملیات، لازم است که با مدیر واحد تولید یک ذهن و ایده سالم ایجاد کنید و همه اعضای گروه را آموزش دهید.

رعایت موارد زیر در جلوگیری و کنترل بیماری موثر است:

•    پاکسازی کامل گلخانه از بقایای کشت قبلی•    رعایت تناوب بین کشت ها و محصولات•    ضدعفونی بسترهای گلخانه، پوشش داخلی گلخانه، محیط پیرامون گلخانه و تمام سیستم های موجود در آن قبل از مرحله کاشت•    پاکیزه نگه داشتن ابزار و شستشوی آن ها پس از هر بار استفاده با آب و سپس ضد عفونی آن ها•    اطمینان از پاکیزگی و ضدعفونی بودن دست ها و کفش ها قبل از ورود به محیط کار•    اطمینان از عدم آلودگی گیاهان به عوامل بیماری زا طی بازدید های مستمر•    ایجاد تهویه مناسب و مطلوب در اطراف ساقه ها و برگ های گیاهان•    اجتناب از خیس کردن بوته به هنگام آبیاری (شاخ و برگ و ساقه خیس آمادگی بیشتری برای ابتلا به بیماری قارچی دارند)•    آراستن و اصلاح کردن قسمت های شکسته و آسیب دیده گیاه با چاقو یا تیغ تیز و ضدعفونی شده•    حذف تمامی گیاه بیمار و یا مرده و از بین بردن قسمت های بیمار و آسیب دیده گیاه و ضدعفونی محل آن•    ضدعفونی دائم آب آبیاری به منظور جلوگیری از انتقال عوامل بیماری زا•    استفاده از لباس کار مجزا برای هر واحد گلخانه•    کنترل تردد کارگران و بازدید کنندگان•    جلوگیری از ورود حشرات و جوندگان•    کنترل درجه حرارت هوا، رطوبت و نور گلخانه•    کنترل مواد مغذی خاک و تقویت آن•    بازنگری و اصلاح روش های عملیاتی و برنامه های پیشگیرانه

در آخر توصیه می شود از ضد عفونی کننده های موثر و قابل اعتمادی مانند اکسیدین استفاده شود. این محلول ضد عفونی کننده سطح پاکسازی بالایی در برابر عوامل بیماری زای گیاهی دارد. اکسیدین در آب، خاک و محصولات گیاهی باقی مانده مضر نبوده و مشکلی ایجاد نمی کند.

ویژگی های یک ضد عفونی کننده مناسب گلخانه:

به طور کلی استفاده از مواد ضد عفونی کننده در محیط کشت، یک درمان پیشگیرانه است. این محصول از آفات و بیماری ها محافظت می کند. برخلاف استفاده از سموم ، باید در استفاده از مواد ضد عفونی کننده یک سری نکات را به خاطر داشته باشیم.یک ضد عفونی کننده مناسب بایستی دارای خصوصیات زیر باشد :

1.    امكان هدف قراردادن يك منطقه خاص را داشته باشد2.    باقیمانده سمی در تولیدات گیاهی نداشته باشد3.    بر روی همه میکروب ها و عوامل بیماریزای گیاهی موثر باشد4.    قابل سنجش و پایش باشد5.    برای کاربر و محیط زیست ایمن باشد6.    در طیف وسیع درجه حرارت تاثیر گذار باشد7.    مقرون به صرفه باشد8.    مقاومت میکروبی ایجاد نکند9.    كاربرد سريع و آسان داشته باشد10.    نفوذ پذیری آن در سطح و منافذ مناسب باشد11.    همیشه در دسترس باشد

خطرات کار با سموم کشاورزی:

کارگرانی که سموم دفع آفات را در مزرعه مخلوط می کنند ، حمل می کنند یا از آنها استفاده می کنند ، در معرض آفت کش های شدید قرار می گیرند. در انسان اولین نقطه تماس سم، پوست است. اگر کارگران هنگام استفاده از سموم لباس مناسبی نداشته باشند ، جذب سموم از طریق پوست صورت خواهد گرفت که پیشگیری از این عمل بسیار مهم است.اکثر سموم شیمیایی سرطان زا و تومورزا هستند و وجود انواع مختلف سرطان در جامعه امروز علامت هشدار دهنده در این زمینه است. این نوع مسمومیت ناشی از مصرف مداوم مقادیر اندک سموم باقیمانده در غذا است.

سموم شیمیایی مورد استفاده در ضدعفونی بسترهای گلخانه:

قبل از سال 1950 ، تولیدکنندگان محصولات گلخانه ای پس از یک یا چند چرخه کاشت ، خاک را اصلاح کردند تا با بیماری های خاک که پر هزینه ، ناخوشایند و وقت گیر بودند مبارزه کنند. در دهه 1950 ، روشهای مختلف ضد عفونی خاک در گلخانه ها رایج شد و جایگزین اصلاح خاک شدند.

در روش گندزدایی خاک با مواد شیمیایی، به طور کلی از ترکیبات شیمیایی بخور که به گاز در خاک تبدیل می شوند استفاده می شود. این ترکیبات بسیار سمی هستند و بنابراین رعایت نکات ایمنی و حضور متخصص برای استفاده از این مواد کاملاً ضروری است.

این مواد شیمیایی دارای خواص بیوتیکی هستند و بنابراین در طی ضد عفونی کردن خاک با این مواد ، تمام ارگانیسم های موجود در خاک از بین رفته و خاک عقیم می شود. بنابراین اگر خاک پس از ضد عفونی مجدداً با این مواد آلوده شود ، به دلیل عدم وجود ارگانیسم های مفید خاک ، عوامل بیماری زا به سرعت ته نشین شده و در خاک پخش می شوند.

سایر روش های ضدعفونی کردن خاک:

علاوه بر موارد فوق ، خیساندن خاک با قارچ کش هایی مانند بنوميل (Benomyl)، ریدومیل(Ridomil)  و کاپتان (Captan)، می تواند به کنترل برخی از قارچ ها کمک کند. می توان از ضد عفونی کننده برای کاهش آسیب های ناشی از آفات و عوامل بیماری زا استفاده کرد.

تجمع سموم در غذا ، آب ، خاک و هوا یکی از مشکلات فعلی محیط زیست و سلامت انسان است. طبق گزارشات آماری از سراسر جهان، تعداد مسمومیت با سموم دفع آفات بیش از پانصد هزار و بیش از بیست هزار مرگ در سال است. به دلیل اثرات زیستی خطرناک و طولانی مدت، سموم در بدن جمع می شود. آسیب یک فرد متناسب با تجمع مقدار سمومی است که او در طول زندگی دریافت کرده است. بنابراین می توان گفت که امروزه خطرات این سموم به گونه ای نادیده گرفته می شوند.

ضد عفونی گلخانه و مسمومیت سموم:

یک عامل مهم در سموم مزمن کشاورزی مسمومیت با تجمع طولانی مدت سموم در بدن است. تجمع سموم در بدن در تمام افراد از طریق تماس مستقیم و غیرمستقیم از طریق غذا ، تنفس یا جذب پوست دیده می شود.امروزه هیچ کس در تاثیر سموم دفع آفات در حفاظت از محصولات شک ندارد. اهمیتی که برای به حداکثر رساندن عملکرد و سود تولید داده می شود اگر به طور یکسان برای سلامتی خود افراد، شهروندان و محیط زیست اعمال شود ، از بسیاری از خطرات اجباری ، داوطلبانه و غیر ارادی جلوگیری می کند.

واقعیت این است که تقریباً 90٪ از تمام قارچ کش هایی که در کشاورزی استفاده می شود دارای مواد سرطان زای حیوانات هستند. بررسی یازده نوع قارچ کش نشان داده است که اگرچه آنها 10 درصد از مواد شیمیایی مورد استفاده به عنوان حشره کش سالانه را تشکیل می دهند ، اما 60 درصد از کل سرطان های دستگاه گوارش را به خود اختصاص داده اند.

آلودگی های بستر کاشت:

خاک برای بسیاری از بیماری ها منبع آلودگی است. عوامل بیماری زایی که قادر به زنده ماندن در خاک برای مدت طولانی بدون حضور میزبان باشند ، عوامل خاک کش هستند (قارچ های فوزاریوم، پی تیوم، ریزدکتونیا از این گروه به شمار می روند).

عوامل بیماری زایی که فقط برای مدت کوتاهی در خاک و بدون حضور میزبان در خاک زندگی می کنند ، عوامل بیماری زای ناشی از خاک نامیده می شوند (این گروه شامل تمام نماتدهای انگلی ، برخی ویروس ها ، برخی باکتری های بیماری زا و بسیاری از قارچ ها است).برخی از عوامل بیماری زا به دلیل داشتن محیط مناسب (رطوبت و مواد غذایی مناسب) تولید مثل می کنند. این عوامل آسیب فوری نمی رسانند، اما وجود آن ها باید به عنوان یک منبع بالقوه آلودگی در نظر گرفته شود.

آلودگی های آب  آبیاری

عوامل بیماری زای گیاهی (به ویژه قارچ هایی که باعث از بین رفتن گیاهچه پی تیوم می شوند) می توانند از طریق آب آبیاری منتقل شوند. بنابراین ، پاکیزگی و ضد عفونی آب قبل از استفاده بسیار مهم است. استفاده از آب سالم و ضدعفونی کننده از شیوع بسیاری از بیماری ها جلوگیری می کند.

آلودگی های ابزار و لوازم کشاورزی و باغبانی:

یکی از راه های انتقال بیماری از گیاهان آلوده و بیمار به گیاهان سالم استفاده از ابزار آلات آلوده است. به عنوان مثال قیچی ، چاقو و ابزار هرس می توانند عوامل بیماری زای بسیاری را به گیاهان سالم منتقل کنند.ضدعفونی کردن ابزار کاشت ، تثبیت و برداشت قبل و بعد از استفاده می تواند از انتقال این آلودگی ها جلوگیری کند.

کاربرد اکسیدین در ضدعفونی کردن گلخانه:

اکسیدین بسته به غلظت مصرف و شرایط محیطی توانایی از بین بردن همه میکروارگانیسم ها را دارد. طبق طبقه بندی های سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان غذا و دارو ، این ترکیب از خانواده ترکیبات عامل است و دارای اثر ضد عفونی کننده ، ضد باکتری ، ضد ویروس ، قارچ کش و ضد تولید مثل است.عدم تولید مواد شیمیایی مضر ثانویه در فرآیند تولید و بی ثباتی آنها در محیط در مقایسه با بسیاری از ترکیبات ، آن را به یک ترکیب کاملاً ایمن از میکروارگانیسم های بیماری زا تبدیل می کند.

جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت فارم صنعت مراجعه نمایید.