آبپاش آبیاری پیشرفته یا همان اتوماتیک چیست؟

مصرف آب برای اسپری و ریزش آن بر روی گیاهان به صورت قطره، باعث بهبود رشد گیاهان می شود. استفاده از انواع روش های آبیاری جدید توسط آبپاش ها، باعث افزایش عملکرد و کیفیت گیاهان در مقایسه با روش های سنتی می شود. دانستن میزان آب موجود، تعداد آبیاری و ساعت های دقیق آبیاری می تواند رسیدن به محصول باکیفیت را مهیا کند. علاوه بر این با میزان آب کنترل شده نیز بستر مناسبی برای زهکشی گیاهان به وجود می آید که این مسئله در مناطق با توپوگرافی نامنظم بسیار اهمیت دارد. متخصصين طراح شبكه آبياری آب پاش ها را بسته به نوع مصرف و شرايط كشت و از همه مهم تر بافت خاک، بررسی و به مصرف كننده پيشنهاد می کنند؛ اما می توان به طور كلی آن ها را بر اساس شعاع پاشش به 3 دسته كلی بلند برد، ميان برد و كوتاه برد دسته بندی و معرفی كرد كه در ادامه به آن می پردازیم.

آبپاش آبیاری چیست؟

سیستم آبپاش آبیاری، دستگاهی از سیستم های آبیاری تحت فشار است که جریان آب عبوری از آن به صورت قطره های ریز و یکنواخت در محیط پخش می شوند و همانند باران گیاهان را از آب بی نیاز می سازند. این قطره های بسیار ریز، با عبور از روزنه های آب پاش، باعث ایجاد افشانک ها می شوند.

آبپاش های آبیاری را می توان برای مصارف مسکونی، صنعتی و کشاورزی استفاده کرد. در زمین های ناهموار که آب کافی در دسترس نیست و همچنین در خاک شنی مفید است. لوله های عمود بر هم که دارای نازل های دایره شکل در بالا هستند، در فواصل منظم به خط لوله اصلی متصل می شوند. هنگامی که آب از طریق لوله اصلی تحت فشار قرار می گیرد، از نازل های دوار خارج می شود. روی محصول پاشیده می شود.

در آبیاری بارانی یا سربار، آب به یک مکان مرکزی دیگر در مزرعه هدایت می شود و توسط آبپاش های فشار قوی بالای سر یا تفنگ ها توزیع می شود. بیشتر آبپاش های بارانی کشاورزی با شعاع پاشش بسیار کم از نوع پلیمری هستند و آبپاش های برنجی و آلومینیومی برای مزارع کاربرد دارد. لازم به ذکر است در فصول کم آب، آبیاری مزارع با توجه به حساسیت گیاهان بسیار مهم است. انواع مختلفی از آبپاش ها جهت آبیاری گیاهان در بازار ارائه می شود.

بسیاری از آبپاش های آبیاری همراه با لوله کشی پشتیبان خود در زمین مدفون می شوند، اگرچه آبپاش های ثابت روی زمین و متحرک نیز رایج هستند. اکثر آبپاش های آبیاری از طریق فناوری الکتریکی و هیدرولیکی کار می کنند که می توان با فعال کردن یک شیر برقی، آن را به طور کلی روشن و خاموش کرد.

انواع آبپاش کشاورزی

آبپاش های کشاورزی بر اساس نوع استفاده از آن به چند شکل تقسیم می شوند:

آبپاش ضربه ای یا بارانی

دنده ای

چرخشی

زراعی

فضای سبز

آبپاش مخفی شونده فضای سبز

آبیاری قطره ای

آبپاش ها بر اساس نوع جنس به سه دسته تقسیم می شوند:

آبپاش پلاستیکی یا پلیمری

آبپاش برنجی

آبپاش آلومینیومی

هم چنین آبپاش ها بر اساس مقدار پاشش و دبی خروجی به سه گروه تقسیم می شوند:

آبپاش کم فشار یا کوچک (شعاع پخش کمتر از 13 متر)

آبپاش متوسط (شعاع پخش تقریبا 13 تا 25 متر)

آبپاش فشار بالا (شعاع پخش بیشتر از 25 متر)

روش های مختلفی از قدیم تاکنون برای سهولت در آبیاری زمین های کشاورزی و باغچه ها استفاده شده است مانند کانال های آب و قنات ها بعد از گذشت سال ها حق آبه ها و همچنین رعایت نوبت آبدهی نیز مسائلی بوده که از دغدغه های مهم بشری به حساب می آمد

با توجه به رشد علم و تکنولوژی و همچنین روش های جدید آبیاری، راحتی روش های آبیاری از مسائل مهم به شمار می رفت. در این بین کارهای مختلفی انجام شده و ابداعاتی به نتیجه رسیده است.به آبیاری که مدیریت آبیاری باغچه، گلدان، مزرعه و باغ را به صورت  خودکار و بدون دخالت انسان انجام می دهد، آبیاری اتوماتیک می گویند.

کنترلر آبیاری یک دستگاه الکترونیکی است که وظیفه آن فرمان دهی به شیرهای برقی در زمان دلخواه و از قبل تعین شده است. در این آبپاش آبیاری اتوماتیک، می توان تا چهار عدد شیر برقی را در یک کنترلر ۴ ایستگاه متصل کرد و به هر یک از این شیرها در زمان مختلف برنامه داد. معمولا برای نصب این سیستم های آبیاری، باید یک منبع ورود برق وجود داشته باشد مانند برق شهری یا پنل و باتری خورشیدی. هم چنین از طریق کنترلر آبیاری می توان مدیریت پمپ آبیاری خود را به دست گرفت.

کنترلر آبیاری اتوماتیک

کنترلر آبپاش آبیاری اتوماتیک دستگاهی است که مواردی چون سیستم آبیاری اتوماتیک، سیستم آبیاری قطره ای، آبپاش های فضای سبز و مزارع و غیره را کنترل می کند. این کنترلرها برای تنظیم فراوانی آبیاری، زمان شروع و مدت زمان آبیاری هستند. برخی از آن ها دارای برنامه های اضافی مانند تنظیم و آبیاری بر طبق نیاز برای انواع گیاهان، تنظیمات آبیاری بر طبق میزان بارندگی و اندازه گیری رطوبت خاک و رطوبت هوا هستند.کنترلرها ابزاری هستند که در زمان های تعیین شده توسط کاربر، باعث روشن و خاموش شدن پمپ ها، مجاری آب و شیرهای برقی می شود.

این امر علاوه بر اینکه باعث صرفه جویی در مصرف آب می شود، نیاز به نیروی کار را نیز کاهش می دهد. درواقع در نبود کنترلرها همه ی آبپاش ها یا شیرفلکه ها توسط دست، باز یا بسته می شوند. در این کار که باعث هدر رفتن زمان می شود، توسط کنترلر می توان در زمان صرفه جویی کرد.

هم چنین کنترلرهای قدیمی به صورت دستی تنظیم می شوند، یعنی باید با توجه به مساحت، مقدار آب مورد نیاز گیاهان و ... به دستگاه میزان آب لازم را اعلام کرد اما امروزه دستگاه های کنترلر دارای حسگرهایی است که طبق رطوبت و خشکی هوا، میزان تشنگی گیاه، میزان ابر موجود در هوا و ... میزان و زمان آبیاری را تنظیم می کند.

کنترلرهای جدید با توجه به اطلاعات هواشناسی و اطلاعاتی که از حسگرهای رطوبت خاک و هوا دریافت می کنند، برنامه آبیاری را تنظیم می کنند. به این صورت که اطلاعاتی چون نوع خاک، نوع گیاه، روزهای آبیاری، میزان آبیاری و ... وارد کنترلر می شود و بعد از آن سیستم با توجه به این اطلاعات، آبیاری را انجام می دهد.لازم به ذکر است برخی از کنترلرها قابلیت کنترل از راه دور و کنترل با wifi را دارند که این امکان با اتصال به wifi و استفاده موبایل های هوشمند میسر است.

تایمر آبیاری قطره ای

آبیاری گیاهان و گلدان ها در زمان مسافرت می تواند یک مشکل بزرگ باشد. تایمر آبیاری ابزاری مدرن است که کمک می کند تا زندگی بهتری داشته باشیم زیرا که اختراعات و انقلاب های صنعتی هدفی به جز این را دنبال نمی کنند.چند برند مطرح را در سال ۲۰۲۱ میلادی می توان برگزید که توانسته اند پس از سال ها تحقیق و تولید جایگاه مستحکمی را در زمینه عرضه و تولید بهترین تایمر آبیاری، به دست آورند. برندهای معروفی مثل:اوربیت، رین (Rain)، گاردنا (Gardena)، ملنور (Melnor)، کلابر (Claber)، رین دریپ (Raindrip)، آکوا کرفت (Aquacraft)، هانتر (Hunter)، دیگ (Dig) و بهکو (Behco).

تایمر آبیاری خانگی

از کاربردی ترین ابزارهای آبپاش آبیاری اتوماتیک، تایمر آبیاری خانگی می باشد. این ابزار آبیاری خانگی به راحتی بر روی شیرهای آب متصل می شوند. منبع انرژی این نوع تایمرها، باتری می باشد. آبپاش های آبیاری خانگی در اندازه، هزینه و پیچیدگی متفاوت از هم هستند. این نوع آبپاش آبیاری اتوماتیک شامل آبپاش های ضربه ای، نوسانی، آبپاش های قابل حمل، آبپاش های قطره ای و سیستم های آبپاش زیرزمینی هستند.

سیستم های نصب شده دائمی گاهی اوقات به دلایل زیبایی و عملی با سرهای جمع شونده نصب و باعث کاهش آسیب در هنگام چمن زنی می شود. این نوع سیستم ها غالبا طوری برنامه ریزی می شوند که به طور خودکار در یک زمان و یک روز مشخص شروع به کار کنند.

اگر نیاز به آبیاری اضافی باشد یا سیستم دائمی در دسترس نباشد، می‌توان آبپاش های کوچک قابل حمل را موقتا روی چمن ها قرارداد. این نوع آبپاش ها اغلب به یک شیر آب در فضای باز متصل می شوند. سیستم های دیگر آبیاری ممکن است به طور حرفه ای و دائم در زمین نصب شوند که مستقیما به سیستم لوله کشی خانه وصل می شوند.

نحوه تنظیم و کار با این نوع سیستم های آبپاش آبیاری اتوماتیک راحت است و با یک بار تنظیم این تایمرها به طور مداوم کار می کنند تا زمانی که تنظیم دیگری بر روی آن ها صورت گیرد. به طور مثال اگر مایل باشید آبیاری در ساعات اول صبح انجام شود، ساعت شروع را روی ساعات اولیه صبح تنظیم کنید و مدت آبیاری را نیز بنا به نیاز از 2 الی 120 دقیقه تنظیم کنید. هم چنین تعداد دفعات آبیاری نیز قابلیت تنظیم دارد، به طور مثال می توان آبیاری را از هر 6 تا 72 ساعت به مرتبه تنظیم کنید. علاوه بر موارد بالا اگر نیاز آب گیاه کم باشد و یا محدودیت دسترسی به آب وجود دارد، می توانید از برنامه هفتگی استفاده نمایید. با استفاده از این وسیله به راحتی می توانید باغچه، گیاهان و گلدان های خود را آبیاری نمایید.

تفاوت کنترلر آبیاری و تایمر آبیاری

کنترلرها مراقبت از باغ  را راحت و آسان کرده و مصرف آب را نیز کاهش می دهد. این سیستم ها داده های سنسورها، پیش بینی هوا و داده های مراقبت از گیاه را به جای تایمر، دریافت کرده و نیاز آبیاری را تعیین و در زمان مناسب رطوبت کافی را تامین می کند.

تایمرهای آبیاری قطره ای دارای ویژگی هایی ازجمله موارد زیر هستند:

صرفه جویی در مصرف آب

عدم نیاز به باغبان جهت آبیاری

قابلیت کنترل مسیرهای آبیاری و پمپ ها

امکان آبیاری هوشمند با سنسور

قابلیت برنامه ریزی سالیانه، هفتگی، روزانه و در ساعات مخصوص

قابلیت نصب در ساختمان های اداری، مسکونی، تجاری، گلخانه ها و غیره

جمع بندی

منطق حکم می کند در کشورهایی که با مشکل جدی آب روبه رو هستند این نوع نوآوری ها صورت بگیرد مانند کشور ما ایران. همین امر ضرورت استفاده از این ابزارها را به عنوان یکی از راه کارهای پیش رو در برون رفت  از این معضل و یا حداقل کاهش اثرات آن نشان می دهد.